O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi X. S h e n n a y e V, T. B a y m u r a t o V sug‘urta ishi
O‘zbekistonda faoliyat ko‘rsatayotgan sug‘urta tashkilotlarining
Yüklə 0,8 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- O‘zbekiston sug‘urta tashkilotlarining jami ustav fondidagi o‘sish ko‘rsatkichlari (mlrd so‘mda) 1999—2004-yy.
|
O‘zbekistonda faoliyat ko‘rsatayotgan sug‘urta tashkilotlarining
tashkiliy shakllari ta’sischilari tarkibi % 2003-y. sentabr sug‘urta kompaniyalari boshqa tashkilotlar banklar jismoniy shaxslar Manba: O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi ma’lumotlari asosida ishlab chiqilgan. 1 O‘zbekiston Respublikasining «Sug‘urta faoliyati to‘g‘risida»gi Qonuni, 11-modda. 6 5
16,7; jismoniy shaxslar 4,6 va boshqa ta’sischilar 16,5 foiz ulushlarga egadir. Tahlil shuni ko‘rsatmoqdaki, mazkur ta’sischilarning iqtisodiy holatidagi o‘zgarishlar sug‘urta tashkilotining ahvoliga amaliy jihatdan salbiy ta’sir etmagan. O‘zbekiston sug‘urta tashkilotlari jami ustav fondining keltirilgan yillardagi holati (4-diagramma) tahlili shuni ko‘rsatmoqdaki, 1999- yilda bu ko‘rsatkich 6,7 mlrd so‘mni tashkil etgan bo‘lsa, 2000- yilda oldingi yilga nisbatan qariyb 6,0; 2001-yilda 2000-yilga nisbatan yaqin 15,5; 2002-yilda oldingi yilga nisbatan 1,2; 2003-yil yakuniga ko‘ra, 2002-yilga nisbatan 24,1 foizga o‘sganligini yoki 1999-yilga nisbatan o‘sish 53,7 foizdan ortiqroq bo‘lganligini ta’kidlash lozim. 4-diagramma O‘zbekiston sug‘urta tashkilotlarining jami ustav fondidagi o‘sish ko‘rsatkichlari (mlrd so‘mda) 1999—2004-yy. 6,7 7,1 8,2 8,3 8,3 11,4 0 2 4 6 8 10 12 1999 2000 2001 2002 2003 2004 y i l l a r Manba: O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi ma’lumotlari asosida ishlab chiqilgan. O‘zbekistonda sug‘urta tashkilotlari xuddi banklardagi kabi ustav fondining pul ko‘rsatkichi nisbatining minimal hajmining aniq belgilab qo‘yish talabidan kelib chiqib, O‘zdavsug‘nazorat tomonidan qonunchilik loyihasini ishlab chiqish sa’y-harakati natijasida Moliya vazirligi tomonidan 1999-yilning 11-mayida qabul qilingan 31-sonli va Adliya vazirligi tomonidan o‘sha yilning 4-iyunida 739-son bilan ro‘yxatga olingan muvaqqat (vaqtinchalik) Nizomga muvofiq 2000-yilning 1-yanvaridan boshlab sug‘urta kompaniyalarining tez sotiladigan aktivlari hajmining me’yori 75 5 — Sug‘urta ishi 6 6
tomonidan belgilangan kursga ko‘ra) ekvivalent bo‘lgan summadan kam bo‘lmasligi belgilab qo‘yilgan edi. O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2002-yil 27- noyabrdagi «Sug‘urta xizmatlari bozorini yanada rivojlantirish chora- tadbirlari to‘g‘risida»gi 413-sonli Qarorida sug‘urtachi subyektlarning tarmoqlar bo‘yicha ixtisoslashuvidan kelib chiqib, sug‘urta faoliyatini amalga oshiruvchi sug‘urtachilarning ustav fondining eng kam miq- dori 1 aniq, ya’ni 2003-yilning 1-avgustiga qadar: — hayotni sug‘urta qilish tarmog‘ida ixtisoslashayotgan sug‘ur- tachilar uchun — 250 ming AQSH dollariga; — umumiy sug‘urta tarmog‘iga ixtisoslashayotgan sug‘urtachilar uchun — 150 ming AQSH dollariga; — qayta sug‘urta qilish faoliyatiga ixtisoslashayotgan sug‘ur- tachilar uchun (agar faoliyat faqat qayta sug‘urta qilish bo‘lsa) — 2 mln AQSH dollariga; —majburiy sug‘urta faoliyatini amalga oshiruvchi sug‘urtachilar uchun ustav fondining eng kam miqdori 500 ming AQSH dollariga teng miqdordagi summalarda bo‘lishi ta’minlanishi qat’iy belgilanganligi oqibatida sug‘urta tashkilotlarining soni 1/3 ga qisqardi. Mamlakatimiz sug‘urta tashkilotlari faoliyat ko‘lamlariga ko‘ra ham o‘zaro farqlanadi. Bu ularning menejment va marketing bo‘yicha imkoniyatlari, ya’ni bozor iqtisodiyoti talablariga moslashuvchanligi turlicha ekanligi bilan izohlanadi. Shuni alohida ta’kidlash lozimki, litsenziyaga ega bo‘lgan sug‘urta tashkilotlarining 3/5 qismida ustav fondi belgilangan eng kam miqdori darajasida bo‘lsa, ularning faqat 1/3 qismi majburiy sug‘urtani amalga oshirish imkoniyatini beruvchi kapital miqdoriga egadir. Ta’kidlash lozimki, mamlakatimiz sug‘urta tashkilotlarining kapital ta’minotidagi bu ko‘rsatkichlar, ularning hajmi katta bo‘lgan risklarni sug‘urtalash imkoniyatlarini cheklaydi. Sug‘urtaga bo‘lgan talab darajasi mamlakatning iqtisodiy holati bilan o‘zaro bog‘liqlikda kechadigan jarayondir. Shu nuqtayi nazardan yondashadigan bo‘lsak, O‘zbekistonda faoliyat ko‘rsatayotgan Yüklə 0,8 Mb. Dostları ilə paylaş:
|