O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi X. S h e n n a y e V, T. B a y m u r a t o V sug‘urta ishi
Yüklə 0,8 Mb.
|
|
«Lloyd» sug‘urta
korporatsiyasi, uning tashkiliy tuzilishi va funksiyasi 1 8 4
bo‘limlar ham kiradi. Shuningdek, «Lloyd»da markaziy buxgalteriya, maslahat-auditorlik va boshqa bir qator bo‘limlar ham faoliyat ko‘rsatmoqda. Ta’kidlash joizki, «Lloyd»ning butun dunyo bo‘ylab 1000 dan ortiq agentlari bor va ular, asosan, joylar- da sug‘urta hodisalari ro‘y bergan taqdirda avariya komissarlarini tayinlaydi va sug‘urta operatsiyalari yuzasidan e’tirozlarni tartib- ga solishda ishtirok etadi. «Lloyd» korporatsiyasining o‘ziga xosligi hisobga olinib, uning faoliyatini tartibga solish «Lloyd» kengashiga yuklatilgan. Kengash 16 ta shtatdagi va 8 ta shtatda bo‘lmagan a’zodan iborat bo‘lib, ular Kengash Raisi va uning 2 o‘rinbosarini tayinlaydi. Kengash «Lloyd» sug‘urta korporatsiyasini boshqarish va nazorat qilish kabi muhim funksiyalarni bajaradi. Shuningdek, Kengash sindikatlarning to‘lov qobiliyatini ham nazorat qilib boradi. «Lloyd»da o‘zini o‘zi tartibga solish mexanizmi ishlab chiqilgan va bu quyidagi yo‘nalishlarda nazorat qilishni o‘z ichiga oladi: — korporatsiyaga a’zo bo‘lib kirayotganlarga nisbatan qo‘yi- ladigan talablar; — ayrim sindikatlarning to‘lov qobiliyati murakkablashgan taqdirda, uning sug‘urtalanuvchilar oldidagi majburiyatlarini bajarish; — «Lloyd»ga a’zo sug‘urta brokerlarining faoliyatini nazorat qilish. Yuqorida qayd etilgan birinchi talabning ma’nosi shuki, «Lloyd»ga a’zo bo‘lib kirmoqchi bo‘lgan har bir da’vogar shaxs, «Lloyd»da amalda a’zo bo‘lib turgan kamida 5 ta kishidan yozma tavsiyanoma olishi va u kerakli miqdorda moliyaviy resurslarga ega bo‘lishi zarur. 1990-yildan e’tiboran, «Lloyd»ga a’zo bo‘lib kirmoqchi bo‘lgan da’vogarlar kamida 100000 funt sterlingdan to 250000 funt sterlinggacha kapitalga ega bo‘lishi lozim. Sug‘urta hodisasi ro‘y bergan taqdirda sug‘urta qoplamasini operativ to‘lash maqsadida, «Lloyd» korporatsiyasi vaqtincha bo‘sh mablag‘larini qat’iy foizlar to‘lanadigan aktivlarga investitsiya qiladi. Shuni alohida ta’kidlash zarurki, «Lloyd»ning har bir a’zosi har yili amalga oshirgan sug‘urta operatsiyalari, sug‘urta majburiyatlari to‘g‘risida korporatsiya auditoriga hisobot taqdim qiladi. Auditor, hisobotni tekshirish natijasida kamchiliklarni 1 8 5
navbatida, anderrayterni ehtimol tutilgan moliyaviy tanglikka tushib qolishdan saqlaydi. «Lloyd»ga a’zo bo‘lgan sindikatning to‘lov qobiliyati yomonlashganda, uning sug‘urtalanuvchilar oldidagi majburiyati, korporatsiyada tashkil etilgan maxsus zaxira fondi hisobidan bajariladi. Bu zaxira fondi sindikatlar ajratgan mablag‘lar hisobiga shakllanadi. Buyuk Britaniyada sug‘urta operatsiyalari- ning 60 foizga yaqini sug‘urta brokerlari yordamida amalga oshiriladi. Bu xususiyat ushbu mamlakat sug‘urta tizimini boshqa mamlakatlar sug‘urta tizimidan tubdan farq qiladi. Shuni aytish joizki, ayrim rivojlangan davlatlarda, xususan, Yaponiyada sug‘urta brokerlari instituti umuman yo‘q. Buyuk Britaniyada potensial sug‘urtalanuvchilar, asosan, sug‘urta brokerlari yordamida sug‘urta shartnomalarini tuzadi- lar. Mijozlar u yoki bu kompaniyalar bilan sug‘urta shartnomasini tuzishga xohish bildirsa, brokerlar ularga kovernota hujjatini topshiradi. Kovernota — o‘ziga xos hujjat bo‘lib, potensial sug‘urtalanuvchining ma’lum bir sug‘urta kompaniyasi bilan sug‘urta shartnomasini tuzishga ahd qilganligini bildiradi va bunda hech qanday sug‘urta javobgarligi ko‘zda tutilmaydi. Sug‘urta brokerlari kompaniyalarning manfaatidan ko‘ra, ko‘proq sug‘ur- talanuvchilarning manfaatini himoya qiladi. Odatda, sug‘urta bro- kerlari o‘nlab sug‘urta kompaniyalarining sug‘urta shartnomala- ri, moliyaviy holati va sug‘urta badali stavkalari haqidagi ma’lumotlarga ega bo‘ladi. 2004-yil holatiga ko‘ra, Buyuk Britaniyada 1000 dan ortiq sug‘urta brokerlari ro‘yxatga olingan. Brokerlar nisbatan, aviatsiya, dengiz va avtomobil sug‘urtalarida faol ishtirok etadilar. Ularning asosiy vazifasi sug‘urta kompaniyasi va sug‘urtalanuvchi o‘rtasida vositachilik qilish va bu xizmati uchun sug‘urtalovchilardan komissiya haqini olishdir. 2000-yil boshlarida, Buyuk Britaniyada sug‘urta brokerlari asosiy faoliyat yuzasidan 8,0 mlrd dollardan ortiq komissiya haqi olishgan. Bu raqam ham sug‘urta brokerlarining nufuzi nihoyatda baland ekanligidan dalolat beradi. Hozirgi paytda faoliyat ko‘rsatayot- gan eng yirik brokerlar qatoriga «Seyjvik grup», «Villis Faber» va «Aleksandr Xauden grup»lar kiradi. Yüklə 0,8 Mb. Dostları ilə paylaş:
|