Osiyo xalqaro universiteti ijtimoiy va texnika fakulteti iqtisodiyot kafedrasi

qarz hajmini kamaytirish choralari ko‘rilishi
nazarda tutilganligi 
alohida e’tirof etilgan.Shu bilan birga, hukumatning likvid aktivlari (YAIMga nisbatan 
25 foiz) yuqoriligi keltirib o‘tilgan.Agentlik mamlakatning 
xalqaro zaxiralari
(2021 
yilda 35,2 mlrd. dollarni tashkil qilishi kutilmoqda) 
barqaror darajada saqlanib 
qolishiga
va tashqi 
moliyalashtirish 
manbalari, 
to‘g‘ridan-to‘g‘ri 
xorijiy 
investitsiyalarning oqimi, nisbatan barqaror oltin narxlari xalqaro zaxiralarning kamayib 
ketishini oldini olishiga ishonch bildirgan.“Fitch"ning kutilmalariga ko‘ra, Markaziy 
bank inflyatsion targetlashga o‘tish jarayonida ijobiy real stavkalarni saqlab qoladi. 
Monetar siyosat transmissiyasini yaxshilash uchun monetar siyosat instrumentlari 

---

24 
rivojlanayotgani ijobiy baholangan bo‘lsada, monetar siyosat transmissiyasini 
kuchaytirish uchun inflyatsiya kutilmalari va dollarizatsiya darajasini pasaytirish, 
kapital bozorlarini rivojlantirish, imtiyozli kreditlash hajmini kamaytirish zarurligi 
keltirib o‘tilgan.Agentlikning ta’kidlashicha, O‘zbekistonning suveren kredit 
reytingi (shu jumladan reyting
 
kutilmasi
)
quyidagi hollarda oshirilishi mumkin
:
•
makroiqtisodiy barqarorlikni ta’minlagan holda yuqori iqtisodiy o‘sishga 
erishilganda va aholi jon boshiga YAIM miqdorining “BB” reytingiga ega davlatlar 
bilan farqi kamayganda; 
•
“qonun ustuvorligi”, “aholi fikrini inobatga olish va hisobdorlik”, “tartibga 
solish sifati” va “korrupsiyani nazorat qilish” kabi boshqaruv standartlari sezilarli 
yaxshilanganda; 
•
fiskal va tashqi zaxiralar sezilarli oshganda. 
O‘zbekistonning suveren kredit reytingi quyidagi hollarda pasaytirilishi mumkin:
 
•
davlat qarzining YAIMga nisbati keskin oshib ketishi yoki davlat shartli 
majburiyatlarining amalga oshirishi oqibatida suveren fiskal buferlarning kamayishi; 
bank kreditlari hajmining tez sur’atlar bilan oshishi ortidan joriy operatsiyalar hisobi 
manfiy saldosining kattalashuvi, xalqaro zaxiralarning sezilarli darajada kamayishi yoki 
tashqi majburiyatlarning tez ortishi. 2022 yilda O‘zbekiston yalpi ichki mahsuloti 
(YAIM) o‘sishi 4% ni tashkil etishi kutilmoqda, deya ma’lum qildi Osiyo taraqqiyot 
banki (OTB) o‘zining 2022 yilgi «Osiyo taraqqiyot istiqbollari» hisobotida.Bank 
prognozlariga ko‘ra, joriy yilda mamlakat YAIMi 2021 yilda kuzatilgan 7,4% lik 
o‘sishga nisbatan sekinroq sur’atda o‘sadi. O‘sish sur’atining sekinlashishi mamlakatda 
xususiy iste’molning qisqarishi va natijada sanoat hamda xizmatlar sohasi 
kengayishining cheklanishi bilan izohlangan. Shuningdek, 2023 yilda iqtisodiy o‘sish 
4,5% gacha ko‘tarilishi mumkin
, 
biroq keskin o‘zgaruvchi tashqi muhit va COVID-19 
virusining yangi variantlari paydo bo‘lishi bilan bog‘liq xatarlar mavjud ekanligi 
aytilmoqda.Bank prognozlariga ko‘ra, 2022 yilda mamlakatda inflyatsiya darajasi 
o‘tgan yilgi 10,7% dan 9% gacha, 2023 yilda esa 8% gacha pasayishi kutilmoqda. 

---

25 
Shuningdek, sanoat sohasi o‘sishi sur’ati 2022 yilda 5% gacha sekinlashib, 2023 yilda 
5,5% gacha qayta tiklanishi prognoz qilinmoqda.Qayd etilishicha, pandemiyadan keyin 
yalpi talabning pasayishi, shu bilan birga, xorijdan pul o‘tkazmalari oqimining 
qisqarishi uy xo‘jaliklari daromadlarining o‘sishiga to‘sqinlik qiladi. Shu nuqtai 
nazardan, mamlakatda 2022 yilda xususiy iste’molning o‘sishi 4,5% gacha 
sekinlashishi, 2023 yilda 5% gacha tiklanishi kutilmoqda.OTBga ko‘ra, 2022 va 2023 
yillarda tovar va xizmatlar eksporti, xususan, mis, oltin, qishloq xo‘jaligi mahsulotlari 
va neft-kimyo mahsulotlari eksporti 9% gacha o‘sadi. Ayni paytda, transport xizmatlari, 
import kapitali va oraliq tovarlarga talabning qisqarishi natijasida kelgusi ikki yilda 
tovar va xizmatlar importining o‘sishi qariyb 12% gacha pasayishi prognoz 
qilinmoqda.OTBning O‘zbekistondagi vakolatxonasi direktori Sindi Malvichinining 
so‘zlariga ko‘ra, 2021 yilda O‘zbekistonda, asosan, sanoat va xizmatlar sohasining 
kengayishi hisobiga «mustahkam o‘sish tiklanishi» kuzatildi.«Sanoat va qishloq 
xo‘jaligi sohasida iqlim o‘zgarishi oqibatlarini yumshatish va moslashishni 
moliyalashtirish tadbirlariga xususiy sektorning jalb qilinishi uchun qulay muhit 
yaratish hukumatning o‘sish bo‘yicha ustuvor yo‘nalishlarini amalga tadbiq qilinishiga 
yordam beradi», — deya qayd etgan Sindi Malvichini.OTB, shuningdek, O‘zbekistonga 
yashil iqtisodiyotga o‘tishda yodam berish maqsadida ayrim tavsiyalar bergan. 
Jumladan: 
•
iqlimdan xabardorlikni oshirish; 
•
yashil iqtisodiyotga davlat investitsiyalarini rejalashtirish bo‘yicha 
institutsional muvofiqlashtirishni kuchaytirish; 
•
yashil moliyalashtirishni rivojlantirish uchun qulay muhit yaratish. 
Bundan tashqari, davlat-xususiy sheriklik va kredit kafolatlarini kengaytirish 
mamlakatda qayta tiklanadigan energiya ishlab chiqarish va boshqa muhim 
infratuzilmaga xususiy investitsiyalarni jalb qilishda yordam berishi mumkinligi qayd 
etilgan.