Основы пакета

 hujum
deb ataladi. 
Tavakkalchilik
– bu muvaffaqiyatli o‗tkazilgan hujum natijasida axborot 
resurs egasi ko‗rishi mumkin bo‗lgan ziyon qiymatining ehtimolini baholashdir. 

---

 
406
Agarda mavjut xavsizlik tizimi sust bo‗lsa va hujumning joriy etilish ehtimoli ham 
shunchalik katta bo‗ladi va tavakkalchilikning qiymati ham ko‗p bo‗ladi. 
Xavflarni ikki turga bo‗lish mumkin ongsiz va ongli. 
Ongsiz xavf
alohida 
olingan xizmatchilarning malakasiz hatti harakati tufayli va shuningdek tizimning 
dasturiy va apparat vositalarining ishonchsiz ishlashining natijasida hosil 
bo‗lishidir. Masalan, diskning, disk kontrollerining yoki fayl severining butkul 
buzilishi natijasida korxonaning ishlashi uchun juda kerak bo‗lgan axborotlarga 
ega bo‗la olmay qolish mumkin. Ongli xavf diskdan axborotlarni sust o‗qish yoki 
tizimni monitoring qilish bilan cheklanadi , yoki faol harakatlarni o‗z ichiga oladi, 
masalan, tarmoq kompyuterlaridan biriga qonuniy foydalanuvchi ko‗rinishida 
qonunga xilof ravishda kirish, tizimni virus-dasturlar yordamida buzish yoki 
tarmoqning ichki trafigini ―eshitish‖. 
Tarmoqqa qonunga xilof ravishda kirishning usullaridan biri mo‗ralash 
orqali, parollar faylini shifrdan chiqarish orqali, parollarni tanlash orqali olingan 
yoki tarmoq trafigini tahlillash orqali olingan ―begona― 
parollarni
ishlatish. 
Ayniqsa buzg‗unchini axborotdan foydalanishga katta imkoniyatlar berilgan 
foydalanuvchining nomidan kirishi juda ham xavflidir, masalan, tarmoq maʻmuri 
nomidan. Bu kabi xavflar tarmoqdan qonuniy foydalanuvchilar orasida ham 
bo‗lishi mumkin, o‗z mansabiga berilgan imkoniyatdan ortig‗ini amalga oshirishga 
urinish orqali. Statistik ma‘lumotlarga asosan aytish mumkunki, tizim xavfsizligini 
buzishga bo‗lgan urinishlarning barchasini deyarli yarmi shu korxona xizmatchilari 
tomonidan amalga oshirilar ekan. 
Buzg‗unchi parollarni tanlashni maxsus dasturlar yordamida amalga 
oshiradi, unda ko‗p so‗zlar to‗plami bo‗lgan qandaydir fayldan so‗zlarni tanlash 
orqali amalga oshiriladi. Fayl lug‗atning tarkibi insonning psixologik 
xususiyatlarini hisobga olgan holda tuzilgan bo‗ladi, masalan, inson parol sifatida 
oson esda qoluvchi so‗zlarni yoki harf birikmalarini tanlaydi. 

---