67
«Vijdon erkinligi va diniy tashkilotlar to‘g‘risida»gi
qonunga muvofiq,
«Davlat diniy konfessiyalar o‘rtasidagi tinchlik va totuvlikni qo‘llab-
quvvatlaydi. Bir diniy konfessiyadagi dindorlarni boshqasiga kiritishga
qaratilgan xatti-harakatlar (prozelitizm), shuningdek,
boshqa har qanday
missionerlik faoliyati man etiladi. Ushbu qoidaning buzilishiga aybdor
bo‘lgan shaxslar qonun hujjatlarida belgilangan javobgarlikka tortiladilar».
O‘zbekiston kabi ko‘p konfessiyali davlatda millatlararo totuvlik va diniy
bag‘rikenglik ijtimoiy-siyosiy barqarorlik va taraqqiyotni ta’minlashning
asosiy shartlaridan biri hisoblanadi. Zero, diniy bag‘rikenglik
mamlakatda
qurilayotgan demokratik jamiyatning asosiy tamoyillaridan biri bo‘lib, 16
diniy konfessiya o‘zaro totuvlikda faoliyat ko‘rsatmoqda.
Diniy bag‘rikenglik tamoyillari
. O‘zbekistonda qaror topgan diniy
bag‘rikenglik quyidagi omillar bilan belgilanadi:
Birinchidan,
respublikada istiqomat qilayotgan
barcha millat va elat
vakillari hamda turli diniy konfessiyalar faoliyatida o‘zaro hurmat, sabr-toqat,
bag‘rikenglik tamoyillarini qaror toptirishda amaliy ishlar olib borilmoqda.
Ikkinchidan,
milliy va diniy bag‘rikenglik o‘zbek madaniyati hamda
mentalitetining ajralmas qismidir. O‘zbekistonda diniy bag‘rikenglik
borasida olib borilayotgan siyosat demokratik o‘zgarishlarni va ijtimoiy-
iqtisodiy
taraqqiyotni tezlashtirishga, boshqa millatlar, dinlar va
madaniyatlarga
hurmatsizlik hollaridan, ekstremizm shakllaridan xoli
haqiqiy demokratik jamiyatni qurish omiliga aylanishiga,
jamiyatda
millatlararo va dinlararo ahillikning saqlanishiga imkon tug‘dirmoqda.
Uchinchidan,
millatlararo va konfessiyalararo munosabatlardagi
uyg‘unlik xalqlarning ma’naviy boyligi manbayi hisoblanadi va
davlatlarning siyosiy va ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyotiga ijobiy ta’sir
ko‘rsatadi. Turli madaniyat va din vakillari o‘rtasidagi muloqotlar kelishuv
va o‘zaro ishonchga erishish yo‘llaridan biri sanaladi.
To‘rtinchidan,
mutaxassislar
fikricha, bir-biridan farq qiladigan 2 xil
bag‘rikenglik tushunchasi mavjud:
formal
– tashqi ko‘rinishdagi bag‘ri-
kenglik va
ichki
– pozitiv bag‘rikenglik. Formal ravishdagisi boshqa kishi-
ning diniy e’tiqodiga nisbatan toqatlilikni,
unga qarshi kurashmaslikni
anglatsa, ichki – ijobiysi esa boshqa dinlarni yaxshi bilishni ham taqozo
etadi. Bugungi O‘zbekistonda har ikkala ko‘rinishdagi bag‘rikenglik amalda
o‘zining to‘liq ifodasini topgan.