portal.guldu.uz-Yog`larni qayta ishlash texnologiyalari
7.2. ISHQOR SARFINI HISOBLASH 1 kg yog‘li aralashmani sovunlash uchun zarur bo‘lgan ishqorning nazariy miqdori, yog‘li
aralashmani sovunlanish soni asosida quyidagi formula bo‘yicha hisoblanadi:
1
.
56
40
.
.
⋅
=
а ё Cc U bu yerda: U – ishqor sarfi, g /kg;
Ss.yo.a – yog‘li aralashmani sovunlanish soni; 40 -
natriy gidroksidni molekulyar og‘irligi;
56.1 – kaliy gidroksidni molekulyar ogirligi.
Sovunda qoladigan ozod ishqor miqdorini nazarda tutib, yuqoridagi formula bilan hisoblab
topilgan ishqorga (3 g/kg) miqdorida ko‘shimcha olinadi.
Sovun pishirish uchun zarur bo‘lgan quruq ishqor miqdorini hisoblab topilgach,
konsentratsiyasi 25-40 % oraligidagi ishqor eritmasi tayyorlanadi.
Masalan: Retsepturasi, salomas – 80 %, paxta moyi – 20 % bo‘lgan, 200 g 60 % li xo‘jalik
sovunini pishirish zarur bo‘lsin.
Yog‘ kislota sarfini aniqlaymiz:
г к Хё 120
100
200
60
.
.
=
⋅
=
Neytral yog‘ miqdorini aniqlaymiz:
г ё Хн 126
95
.
0
120
.
.
=
=
Shu jumladan:
Salomas :
г Хс 8
.
100
100
80
126
=
⋅
=
Paxta moyi:
г м Хп 2
.
25
100
20
126
.
.
=
⋅
=
bu yerda: 0.95 – neytral yog‘ga o‘tish koeffitsienti,
Yog‘li aralashmani sovunlanish sonini hisoblaymiz
2
.
194
100
20
195
80
194
.
.
=
⋅
+
⋅
=
а ё Сс Sovunlanish soni 194,2 ga teng to‘lgan 1 kg yog‘li aralashmani sovunlash uchun zarur
bo‘lgan ishqor miqdori
кг г U /
5
.
138
1
/
56
40
2
.
194
=
⋅
=
126 g yog‘li aralashmani sovunlash uchun esa, ko‘shimcha miqdor bilan
г U 0
.
18
100
03
.
1
126
5
.
138
=
⋅
⋅
=
163
bu yerda: 1.03 – ko‘shimcha miqdor, 0.3 %
Shu miqdordagi quruq ishqordan 25% li eritma tayyorlaymiz. Eritmaning miqdori:
мм 0
.
72
25
100
0
.
18
=
⋅
bo‘ladi.
