O‘zbekisòon respublikasi oliy va o‘RÒa maxsus òA’lim vazirligi o‘RÒa maxsus, kasb-hunar òA’limi markazi

4.7. Harorat tartibi
Harorat kolonnaga quvurli pechlarda qizdirilgan xomashyo bilan
birga kolonnaning pastki qismiga chetdan issiqlik berish bilan,
kolonnaning balandligi bo‘yicha ma’lum o‘tkir yoki sirkulyatsiya
issiqligini berish yo‘li bilan amalga oshiriladi. Kolonnaning pastki
qismiga issiqlik turli yo‘llar (usullar) bilan amalga oshiriladi –
tashqariga chiqarilgan issiqlik almashinuv jihozi yoki quvurli ilonizi
(kolonnaning pastki qismiga o‘rnatilgan) yordamida amalga oshiriladi.
Lekin hozirgi vaqtda kolonnaga suv bug‘i yordamida issiqlik
berish keng tarqalgan. Kollektorlarda xomashyo isitkichi orqali
o‘tgan suv bug‘i ajralishgandan qolgan qoldiqqa o‘z issiqligini
berish, komponentlarning porsial bosimi pasayishiga olib keladi.
Bu holda suyuqlik qiziydi va yengil bug‘lanadi.
4.8. Kolonna tiðidagi jihozlarning issiqlik izolyatsiyasi
Massa almashuv apparatlari atrof-muhit haroratini qanday
bo‘lishidan qat’iy nazar, ulardagi ish tartibini mo‘tadil ushlab
turish uchun, issiqlikni isrof qilmaslik uchun o‘rab qo‘yiladi.
Issiqlik izolyatsiyasiga asosiy talab – tashqariga kam issiqlik
o‘tkazishi va ekspluatatsiya jarayonida shu xususiyatni uzoq vaqt
saqlashidir.
Issiqlik izolyatsiya materiali muhitning yuqori haroratiga,
shuningdek, jihoz devorlarining haroratini keskin o‘zgarishiga
chidamli bo‘lishi kerak, ya’ni ekspluatatsiya davomida buzilib
ketmasligi kerak. Izolyatsiya materialining namlikni yutishi minimal
bo‘lishi kerak, chunki nam izolyatsiya jihoz yuzasining tez
korroziyaga uchrashiga olib keladi.

---

---

51
Sinov savollari

1. Massa almashuv jihozlariga nimalar kiradi?
2. Haydash va rektifikatsiyaning o‘xshashligi va farqi nimada?
3. Oddiy haydash. Rektifikatsiya kolonnalarini tushuntirib bering.
4. Kolonna turlari va ishlatilish sohasini aytib bering.
5. Nasadkali kolonnalar deb qanday kolonnalarga aytiladi?
6. Òarelkali kolonnalar deb qanday kolonnalarga aytiladi?
7. Oddiy kolonnalar deb qanday kolonnalarga aytiladi?
8. Òarelkalarning mexanik hisobi nimaga kerak?
9. Òarelkaning kolonnalari o‘lchamlarining hisoblang.
10. Òarelka karkasini hisoblang.
11. Kolonnalarni qanday ekspluatatsiya qilinadi?
12. Izolyatsiyani tushuntirib bering.

---

---

52
Òexnologik jihozlar ichida issiqlik almashuv jihozlari ko‘p

sonlidir. Ular nafaqat texnologik jarayonlarni quvvatlab turadi,
balki chiqib ketayotgan issiqlik (sovuq) oqimini regeneratsiya
qiladi, shu bilan birga yoqilg‘ini, bug‘ni, shuningdek, sovitish
vositalarini (suv, havo, sovitish agentlari) tejaydi.
Issiqlik almashuv jihozlarida ikki oqim orasida issiqlik
almashinadi. Ulardan biri ikkinchisining harorati hisobiga isiydi,
shu bilan birga uni sovitadi. Issiqlik almashuv jihozlari maqsadga
qo‘zlangan joyda qo‘yilib, shu nom bilan nomlanadi.