O‘zbekisòon respublikasi oliy va o‘RÒa maxsus òA’lim vazirligi o‘RÒa maxsus, kasb-hunar òA’limi markazi
Yüklə 249,06 Kb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- G‘alvirsimon ekstraksion kolonna
|
8.3. Ekstraktorlarning tuzilishi
Kolonnali ekstraktorlar. Suyuqlik-suyuqlik sistemasiga mo‘ljallangan kolonnali ekstraktorlar, o‘z navbatida, ikki guruhga bo‘linadi: 1) qo‘shimcha energiya berilmaydigan jihozlar; 2) tashqaridan qo‘shimcha energiya beriladigan jihozlar. Birinchi guruhga sochib beruvchi, nasadkali va g‘alvirsimon ekstraktorlar, ikkin- chi guruhga esa rotorli, pulsatsion, vibratsion va boshqa ekstraktorlar kiradi. Suyuqlikni sochib beruvchi ji- hozlar ichi bo‘sh silindrsimon kolonnadan iborat, bunda fazalar- dan bittasi yaxlit oqim bilan, ikkinchisi faza esa qarama-qarshi yo‘nalishda mayda tomchilar hola- tida harakat qiladi. Bunday jihozlar oddiy tuzilishga ega, biroq ularning samaradorligi esa kam. Nasadkali ekstraktorlarning tuzilishi absorbsiya va rektifikatsiya uchun ishlatiladigan kolonnalarga o‘xshash jihozlardan farq qilmaydi. Neft mahsulotlarini tozalash uchun hozirda sanoatda ko‘ðincha g‘alvirsimon tarelkali ekstraktorlar ishlatiladi (29- rasm). Bunday qu- rilma vertikal silindrsimon qobiq (1) va quyilish qurilmalari (3) bo‘lgan g‘alvirsimon tarelkalar (2) ga ega. Kolonnaning ishlashi quyidagicha boradi. Og‘ir faza (OF) shtutser (4) orqali kolonnaga uzluksiz beriladi, yaxlit oqim bilan pastga harakat qiladi va shtutser (7) orqali tashqariga chiqadi. Yengil faza (F) uzluksiz ravishda shtutser (6) orqali 29-rasm. G‘alvirsimon ekstraksion kolonna: 1– vertikal silindrsimon qobiq; 2– g‘alvirsimon tarelkalar; 3– quyilish qurilmalari; 4, 6– og‘ir va yengil fazalar; a– fazalarni ajratuvchi sath; 5, 7– shtutserlar. 86
faza tarelkadagi teshiklar orqali o‘tganida mayda tomchilarga ajraladi. Òomchilar ko‘payish kuchi ta’sirida yaxlit faza ichida yuqoriga harakat qiladi va tarelka zonasiga yetganida o‘zaro qo‘shilib, suyuqlik qatlamini hosil qiladi. Bu qatlam tirgovich qatlam deb yuritiladi. Bu qatlamdagi suyuqlik tarelkaning teshiklari orqali o‘tib yana tomchilar hosil qiladi. Jihozda yaxlit faza bitta tarelkadan ikkinchisiga quyilish qurilmalari (3) yordamida o‘tadi. Shunday qilib, bitta kolonnada ko‘p marta suyuqlikning mayda tomchilarga parchalanishi va ular qo‘shilib, suyuqlikning tirgovchi qatlamni hosil qilishi yuz beradi. Eng yuqorigi tarelkadan ko‘tarilib chiqayotgan tomchilar qo‘shilib, yengil suyuqlik qatlami – ekstrakt (F) ni hosil qilib, fazalarni ajratuvchi sath a ga ega bo‘ladi va jihozdan shtutser (5) orqali tashqariga chiqariladi. Og‘ir faza (rafinat) jihozning pastki qismiga joylashgan shtutser (7) yordamida jihozdan uzatiladi. Òarelka teshiklaridan chiqayotgan tomchilarning tezligiga ko‘ra, tomchi hosil qilishning uch rejimi bor: 1) notekis tomchi hosil bo‘lishi (kichik tezliklarda); 2) bir tekisda tomchi hosil bo‘lishi (tezlik biroz ortganda); 3) suyuqlikning kichik oqimlar bilan chiqishi (katta tezliklarda). Òajribalarning ko‘rsatishicha, g‘alvirsimon tarelkalarning eng samarali ishlashi uchun dispers fazaning teshiklardan o‘tish tezligi 0,15¼0,30 m/s bo‘lishi kerak ekan. Bunday tezlikda suyuqlikning kichik oqimlar hosil qilish rejimi mavjud bo‘ladi. Òarelkalar oralig‘idagi masofa 0,25¼0,60 m qilib olinishi mumkin. Yaxlit fazaning tarelka ustunidagi balandligi 0,2 m atrofida bo‘lsa, modda o‘tkazish jarayoni tez ketadi. Òarelkadagi teshiklarning diametri, odatda, 3¼6 mm bo‘ladi. Òarelkali ekstraktorlar ichi bo‘sh va nasadkali kolonnalarga nisbatan birmuncha samarali ishlaydi. Agar dastlabki eritma va erituvchi zichliklari oralig‘idagi farq 100 kg/m 3 dan kam va fazalar o‘rtasidagi sirt taranglik kuchi katta qiymatga ega bo‘lsa, bunda kontakt yuzasini ancha oshirish uchun tashqaridan energiya beriladigan, ya’ni mexanik aralashtirgich bilan jihozlangan ekstraktorlar ishlatiladi. Mexanik aralashtirish diskli, turbinali, parrakli va shu kabi aralash-tirgichlar yordamida amalga oshiriladi. 87
navbatda rotorli jihozlar kiradi. Bu turdagi ekstraktorlarning dastlabki variantlardan biri Shaybelkolonnasi hisoblanadi. Bu kolonna ketma-ket joylashgan aralashtirish 1 va tindirish 2 seksiyalardan tashkil topgan. Aralashtirish seksiyalarida valga biriktirilgan aralashtirgichlar 3 o‘rnatilgan. Òindirish seksiyalari nasadkalar (masalan, katta katakli qilib to‘qilgan to‘rlar) bilan to‘ldiriladi. Yüklə 249,06 Kb. Dostları ilə paylaş:
|