O’zbekiston milliy universiteti iqtisodiyot fakulteti ‘’ekonometrika va iqtisodiy modellashtirish’’ kafedrasi

Ma’lumotlarni uzatish bayonnomasi –
ma’lumotlarin shaklini uzgartirish xamda ularni 
aloqa kanallari orkali uzatishni reglamentlovchi, tartiblovchi koidalari tuplamidir. 
Xalaqitlardan ximoya kilish bayonnomalari –
bu bayonnomalar xatoliklarni paykaydigan 
korrektlovchi kodolarni ishlatishga asoslangan, shuning uchun modemlar turi kupayib 
murakkablashdi. 
Ma’lumotlarni sikish bayonnomalari –
bu bayonnomalar ma’lumotlarni uzatishni 
tezlashtirish uchun va ma’lumotlarni arxivlash asosida sikish ishini olib boradi, ya’ni kub 
takrorlanadigan kodlarni almashtirish orkali ma’lumotlarni xajmini kamytirishga erishiladi. 
Bunda sikish amallari maxsus kodga aylantirilib yuboriladi va kayta ochish osonlashtiriladi. 
Modemlarning turlari – 
modemlar ishlatilishi va kurinishi buicha kuidagi turlarga bulinadi: 
Konstruksiyasi bilan –
avtonom va apparatura ichiga joylashtiriladigan kurinishda 
Aloka kanallari kurinishi bilan –
kontakli va kontaktsiz 
Vazifasi bilan –
turli xil kurinishdagi ma’lumotlarni uzatish imkoniyatlarini kursatadi 

---

Uzatish tezligi bilan –
oldingi modemlar fakat bir xil tezlikda ishlay oladigan edilar, endigi 
modemlar universal bulib xar-xil tezliklarda ishlay oladilar. 
Ichki moyemlar –
kompyuter ichiga plata kurinishida joylanadigan modemlar bulib ular 
kupincha foydalanuvchilarga kushimcha xalaqitlardan ozod bulishlariga olib keladi. 
Tashki modemlar –
bu modemlar mustakil bulib ketma-ket portlarga ulanadi. Bu 
modemlarni urnatish va olish kizinchilikni tashkil kilmashdi. 
Modemlardan tashkari kuydagi aparatlar tarmoqlarda ishlatilishi mumkish 
Konsentratorlar–
bu shunday kurilmaki tarmoqlarni birlashtirish, taksimlash, kanallarni 
ajritish vazifalarini bajara oladi. Bu kurilma fakat lokal marmoklarda kulanilib 8, 12, 32 ta 
kompyuter kanallarni uzida mujassam kila oladi. Konsentrator server bilan va serversiz xam 
ishlash kobiliyatiga ega. Bu kurilmaning avzalligi shundaki, agar bir kompyuter kanali ishdan 
chikib kolsa unda boshka kanalar uz ish kobiliyatini yukotmaydi. Konsentratorlar asosan bir 
binodagi kompyuterlar tarmogini ulash va ishlatish uchun kullaniladi. Konsentratorlarni ya’na 
bir xususiyati bir necha konsentratorlarni bitta tarmoqka ulab foydalauvchilar sonini oshirish 
imkoniyati yaraladi.