O‘zbekiston respublikasi ichki ishlar vazirligi a k a d e m I ya birinchi tibbiy yordam toshkent
Yüklə 0,68 Mb.
|
|
Tibbiy saralashni qanday qilib mukammal o‘tkazish mumkin? Agar
shikastlangan behush holda bo‘lsa, saralash «o‘likmi-tirikmi» degan qoida 241 bilan boshlanadi. Agar bevosita fojia yuz bergan joyda o‘lim kuzatilsa, u holda ko‘proq bosh miya va ko‘krak qafasi jarohati to‘g‘risida o‘ylash kerak. Bunda, albatta, bosh miyaning og‘ir shikastlanishi, ya’ni bosh suyagining ochiq sinishlari, miyaga qon ketishi, miya moddasining chiqib ketishi ko‘zda tutiladi. Ko‘krak qafasining og‘ir shikastlanishlarida uning deformatsiyasini ba’zida ko‘z bilan ko‘rish yoki qo‘l bilan ushlab qovurg‘alar qimirlayotgani, qo‘pol krepitatsiya borligidan bilish mumkin. Bosh-chanoq suyaklarining og‘ir jarohatlarida quloq va burun teshigidan qon ketishi, ko‘krak qafasi og‘ir shikastlanganida qon burundan va og‘izdan oqishi mumkin. Bunda teri qoplamalari oqargan yoki ko‘kargan bo‘lib, qorachiqlar kengayib, yorug‘likda o‘zgarmaydi. Tomirlar urishi qo‘lda ham, bo‘yinda ham aniqlanmaydi. Yurak faoliyati to‘xtaydi. O‘pka faoliyatining to‘liq to‘xtaganligini, bemorning og‘ziga yaqinlashtirilgan oyna bo‘lakchasining terlamasligi orqali aniqlanadi. Yo‘l-transport fojialarida jarohatlanuvchi tirik bo‘lsa qanday ketma- ketlikda yordam ko‘rsatiladi? Tez yordam mashinasi kelgunga qadar yoki boshqa transport vositasi bilan olib ketilguncha shikastlangan ahvoli, jarohatining og‘ir yoki yengilligini baholash kerak bo‘ladi. Jarohatlanganda deformatsiya belgilari, qo‘l-oyoqlarida g‘ayrioddiy harakatlar bor yoki yo‘qligi, yaralardan qon ketish jadalligi, yurak faoliyatini tekshirish lozim. Agar falokatdan keyin jarohatlanuvchida organizm faoliyati va o‘zini his etishi qoniqarli bo‘lsa ham, uni yaqin oradagi davolash muassasasiga yuborish lozim bo‘ladi. Bemorda nafas olish jarayoni buzilgan bo‘lsa, og‘iz bo‘shlig‘i tekshirib ko‘riladi, qayt qilish mahsulotlarini salfetka yoki ro‘molcha orqali chiqarib tashlanadi. Agar arterial qon ketish hollari kuzatilsa, o‘sha tomirning yuqorirog‘idan bosib turish yo‘li bilan qonni to‘xtatib, keyin jgut kabi qon to‘xtatuvchi anjomlardan foydalanish mumkin. Shikastlanganda suyak sinishlari to‘liq inkor etilmaguncha bemorni yurgizish kerak emas. Qo‘shimcha jarohatlardan xoli bo‘lish uchun bemor kiyimlariga tegilmaydi, faqat nafas qisilish kabi holatlarda kiyim yoqasi va belini bo‘shatish, zarur hollarda kiyimni yirtish yoki qisman yechish mumkin. Shikastlangan yotqizilgach, yana bir karra nafas yo‘llarining o‘tkazuvchanligi tekshirilib, tili orqaga tushib qolsa, uni salfetka bilan ushlab tortiladi. Agar umurtqaning bo‘yin qismi shikastlanmagan bo‘lsa, uni yon tomonga burish mumkin. Nafas olishning qayta to‘xtab qolishi oldini olib, bemor yonboshlatib yotqiziladi. Agar nafas olish tiklanmasa, sun’iy nafas beriladi. Buning uchun bemorning boshi orqaga tortilib, nafas yo‘llaridan havo o‘tishi ta’minlanadi. 242 Ko‘krak qafasining ochiq jarohati orqali havo kirayotgan bo‘lsa, darhol jarohatni steril salfetka yoki tozaroq mato yoki hech narsa bo‘lmasa, kaft bilan yopish lozim. Fojia yuz bergan joyda jarohatlanuvchida hayot uchun xavfli tashqi qon ketishi bo‘lganda uni to‘xtatish kerak. Buning uchun ko‘pincha dastlab steril bog‘lam qo‘yiladi. Agar bu usul yordam bermasa, jgut yoki tomirni bosuvchi boshqa usullar qo‘llaniladi. Jgut sifatida belbog‘, tasma, ro‘molcha kabi anjomlar ishlatilishi mumkin. Yüklə 0,68 Mb. Dostları ilə paylaş:
|