O‘zbekiston respublikasi ichki ishlar vazirligi a k a d e m I ya birinchi tibbiy yordam toshkent
Yüklə 0,68 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- QORIN BO‘SHLIG’I VA AYIRUV A’ZOLARINING O‘TKIR KASALLIKLARI HAMDA JAROHATLARI
|
Anaerob havo infeksiyasi
Gazli flegmona va gazli gangrena (chirish) organizm barcha to‘qimalarining og‘ir shikastlanishi bo‘lib, anaerob havo infeksiyasini keltirib chiqaradi. Bu bakteriyalar yerda, ayniqsa, odam va hayvonlar axlatlari bilan ifloslangan joylarda juda ko‘p miqdorda uchraydi. Anaerob 121 infeksiya ko‘pincha jangovar harakatlar paytida, muskullar shikast- langanda rivojlanadi. Yashirin davri juda qisqa bo‘lib, 2–4 kundan so‘ng kasallik belgilari boshlanadi. Gazli gangrenada mahalliy o‘zgarishlar asosan jarohatda kuchli og‘riq bo‘lishi, shish va teri qoplamida og‘riq kuzatilishi bilan tavsiflanadi. Barmoq bilan bosib ko‘rilganda, teriosti yog‘ klechatkasida havo pufakchalari siljishi hisobiga g‘ichirlash seziladi. Jarohat kulrang ko‘rinishda bo‘ladi. Ko‘rinib turgan muskullar «qaynatilgan go‘shtni» eslatadi, jarohatdan gohida havo pufakchalari chiqib turadi. Umumiy simptomlari asosan kuchli zaharlanish hisobiga ro‘y beradi: yuqori harorat, terining sarg‘ayishi, ko‘zning bir nuqtaga tikilishi, puls kamayishi va kuchsizlanishi, arterial bosimning pasayishi, bemor o‘lim yuz bergungacha hushini yo‘qotmaydi. Birinchi yordam – jarohatga zudlik bilan aseptik bog‘lam qo‘yib, transport immobilizatsiyasini amalga oshirish, bemorni gorizontal holatda zambilda yoki shitda eng yaqin shifoxonaning jarrohlik bo‘limiga yotqizish kerak. 122 QORIN BO‘SHLIG’I VA AYIRUV A’ZOLARINING O‘TKIR KASALLIKLARI HAMDA JAROHATLARI Kasallik klinik simptomlarining keskin ravishda o‘sib borishini va bemor ahvolining og‘irligini hayot uchun xavfli bo‘lgan kasalliklar turkumiga kiradigan o‘tkir qorin a’zolaridan qon ketishi misolida ko‘rib chiqish mumkin. Qorin a’zolaridan o‘tkir qon ketishi ikki xil ko‘rinishda bo‘ladi. Birinchi ko‘rinishida qorin bo‘shlig‘i a’zolaridan ketayotgan qon shu a’zolar bo‘shlig‘iga tushadi va shu sababli bu ko‘rinish qon ketishining qorin bo‘shlig‘i a’zolari ichiga ketishi nomi bilan ataladi. Ikkinchi ko‘rinishida esa qorin bo‘shlig‘i a’zolaridan ketayotgan qon to‘g‘ridan-to‘g‘ri qorin bo‘shlig‘iga tushadi va shu sababli qon ketishining qorin bo‘shlig‘iga erkin qon ketishi nomi bilan ataladi. Ovqat hazm qilish a’zolari ichiga o‘tkir qon ketishi. Bunday hollarda qon ketishining manbai bo‘lib, ko‘pincha oshqozon (me’da) va o‘n ikki barmoqli ichaklarda uchraydigan jarohatlar, qizilo‘ngach pastki venalarining jigar sirrozlarida uchraydigan varikoz kengayishlari, oshqozon va ichaklardagi o‘smalarning yemirilishi, alimentar (ovqat iste’moli tufayli uchraydigan) gemorragik gastritlar va hokazolar bo‘lishi mumkin. Oshqozon va o‘n ikki barmoqli ichakdan qon ketishi pinhona (ko‘z ilg‘amaydigan darajadagi kichik venalardan) va profuz (biron-bir arteriyadan shovullab) qon ketishi ko‘rinishlariga bo‘linadi. Pinhona qon ketishining asosiy manbaini aniqlash bir oz qiyin kechishi mumkin, ammo asosiy klinik simptomlaridan biri bo‘lib, sababsiz o‘sib borayotgan kamqonlik xizmat qiladi. Ovqat hazm qilish yo‘llaridan qon ketishi o‘z navbatida klinik kechishi bilan ikki xil ko‘rinishda bo‘ladi: 1) latent (pinhona) qon ketishida bemorning umumiy qon tahlili shuni ko‘rsatadiki, qondagi gemoglobin miqdorining 85–100 g/l gacha (normada 140–160 g/l) kamayib ketishi bilan birga bemorlar umumiy darmonsizlik va bosh aylanishidan shikoyat qiladilar, ularning rangi oqarib, yuragi tez- tez uradi (taxikardiya), arterial bosimi pasayib ketgan bo‘ladi, ba’zan ular hushidan ketib qoladi; 2) oshkora (shovullab) qon ketishida, gemoglobin miqdori 50 g/l gacha, ba’zan bundan ham ko‘proq kamayib ketishiga sabab bo‘ladi, bemorlarda og‘ir kollaps holati kuzatiladi, qon qusish va axlatining qorayib ajralishi bilan birga kechadi. Bu hollarda bemor rangi oqarib ketadi, qon bosimi keskin tushib ketishi, badanini muzdek sovuq ter bosishi, lab va barmoqlarining ko‘karib ketishi kuzatiladi. 123 Shoshilinch yordam: bemor qornining (epigastral) yuqori qismiga sovuq narsa (muz, qor, sovuq suvga shimdirilgan mato) qo‘yish, shoshilinch holatda bemorni turg‘izmay, zambilda kasalxonaga yetkazish zarur. Yüklə 0,68 Mb. Dostları ilə paylaş:
|