O‘zbekiston respublikasi ichki ishlar vazirligi a k a d e m I y a
) O‘zbekiston Respublikasi budjet tizimining tamoyillari
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 2) Budjetlar o‘rtasidagi munosabatlarning tamoyillari
- 3) Budjet jarayoni tamoyillari
- Davlat budjeti tuzilishi va budjet tizimi tushunchasi.
|
1) O‘zbekiston Respublikasi budjet tizimining tamoyillari.
Maz- kur tamoyillar «O‘zbekiston Respublikasining budjet tizimi to‘g‘risida»gi qonunning 5-moddasida ko‘rsatib o‘tilgan bo‘lib, quyidagilardan iborat: budjet tasnifi tizimi, hisob-budjet hujjatlari va budjet jarayoni tuzilishining yagonaligi; budjet tuzilishining O‘zbekiston Respublikasi ma’muriy-hududiy tuzilishiga mosligi; turli darajadagi budjetlarning o‘zaro bog‘liqligi; davlat budjeti balansligi; davlat daromadlarini aniq manbalar bo‘yicha va xarajatlarini yo‘nalishlari (moddalari) bo‘yicha rejalashtirish; davlat budjeti xarajatlarini budjetdan ajratiladigan tasdiqlangan mablag‘ doirasida sarflash; barcha darajadagi budjetlarning mustaqilligi. 2) Budjetlar o‘rtasidagi munosabatlarning tamoyillari: budjet tizimi tegishli bo‘g‘inlari bo‘yicha budjet xarajatlarini taqsimlash va mustahkamlash; budjet tizimi tegishli bo‘g‘inlari bo‘yicha tartibga solinuvchi daromadlarni doimiy asosda chegaralash (mustahkamlash) va vaqtin- chalik normativlar bo‘yicha taqsimlash; budjet munosabatlari subyektlari huquqlarining tengligi; budjet munosabatlari subyektlarining minimal budjet ta’minlan- ganligi darajasini tenglashtirish. 3) Budjet jarayoni tamoyillari .: vakillik hokimiyati va ijro hokimiyati organlari budjet faoliya- tining ketma-ketligi; 99 budjetlarning xazina ijrosi; budjet jarayonining har yili takrorlanishi; kassalarning yagonaligi. Davlat budjeti tuzilishi va budjet tizimi tushunchasi. Budjet tuzilishining mazmuni masalasi bo‘yicha adabiyotlarda turli fikrlar aytilgan edi. Bunda ayrim hollarda budjet tuzilishi tushunchasi noto‘g‘ri ravishda toraytirilib, budjet tizimi tushunchasiga tenglashtiriladi. Aslida esa, ushbu tushunchalar o‘rtasida katta farq bor. Budjet tizimi deganda, mamlakat hududida amal qiluvchi barcha budjetlar majmui tushuniladi, budjet tuzilishi esa, budjet tizimining tashkil etilishi, uni tuzish prinsiplari, bu tizim ayrim bo‘g‘inlari o‘rtasidagi o‘zaro aloqadan iborat. Davlatning budjet tuzilishi budjetlarning turlari, ularning har biri yo‘nalishi (budjet tizimi), budjetlar ayrim turlari o‘rtasida daromadlar va xarajatlar taqsimlanishi, ular funksiyalarining prinsiplari, vakolatli va ijroiya hokimiyati markaziy va mahalliy organlarining vakolatlarini belgilab beradigan yuridik normalarga asoslanadi. Demak, o‘z mazmuniga ko‘ra budjet tuzilishi tushunchasi budjet tizimi tushunchasiga nisbatan ancha keng ekan. Bizning Respublikamiz budjet qonunchiligida esa, ushbu teng bo‘lmagan tushunchalar o‘rtasida tenglik belgisi qo‘yilgan bo‘lib, «Budjet tizimi to‘g‘risida»gi qonun 4-moddasidagi ta’rif bunga dalil bo‘la oladi. Unga muvofiq budjet tizimi turli darajalardagi budjetlar majmui bo‘lib, budjetlarni tuzishni tashkil etish va prinsiplari, ular o‘rtasidagi o‘zaro munosabatlardan iborat. O‘zbekiston Respublika- sining hozir shakllanish bosqichida turgan budjet qonunchiligini yanada takomillashtirish jarayonida ko‘rsatilgan qarama-qarshilikni ko‘rib chiqilayotgan ikki noteng tushunchalarni aniq ajratib olish yo‘li bilan bartaraf etish zarur. Bu nafaqat nazariy, balki nihoyatda muhim bo‘lgan amaliy ahamiyatga ham egadir, chunki budjet tuzilishi tushunchasi davlat budjet siyosatining asosiy elementlarini ko‘p jihatdan belgilab beruvchi dastlabki nuqtadir. Jahon amaliyotida Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|