03.00.06 – Zoologiya ixtisosligi Biologiya fanlari bo‘yicha falsafa doktori (PhD) ilmiy darajasini olish uchun tayyorlagan
dissertatsiyasi Ilmiy rahbar: b.f.d., prof Boymurodov X.T.
Guliston-2023
MUNDARIJA KIRISH.....................................................................................................................4
I BOB. QASHQADARYO HAVZASINING SUV TIPLARI IKKI PALLALI MOLLYUSKALARI FAUNASINING O‘RGANILISHI……………………..11 1.1-§. Ikki pallali mollyuskalarning o‘rganilish tarixi……...…………………..…11
II BOB. QASHQADARYO HAVZASI TABIIY-GEOGRAFIK TAVSIFI, TADQIQOT MATERIALLARI VA METODLARI………………………….19 2.1-§. Qashqadaryo havzasi tabiiy geografik tavsifi...............................................19
2.2-§. Tadqiqot materiallari va metodlari................................................................21
2.3-§. Molekulyar genetik usul................................................................................23
III BOB. QASHQADARYO HAVZASI SUN’IY SUV TIPLARI IKKI PALLALI MOLLYUSKALARINING TAKSONOMIK TAHLILI VA BIOLOGIK XUSUSIYATLARI…………………………………………..……29 3.1-§. Qashqadaryo havzasi sun’iy suv tiplari ikki pallali mollyuskalarining (Bivalvia:Unionidae, Pisididae, Euglesidae, Corbiculidae) ekologik-taksonomik tahlili........................................................................................................................29
3.2-§. Euglesa turkestanica (Izzatullayev, 1974) ikki pallali mollyuskasining molekulyar taksonomik tahlili…………………………………………………….45
3.3 §. Ikki pallali mollyuskalar biologik xususiyatlari............................................50
IV BOB. QASHQADARYO HAVZASI SUN’IY SUV TIPLARIDA IKKI PALLALI MOLLYUSKALARNING TARQALISHI VA EKOLOGIK GURUHLARI .......................................................................................................53 4.1-§. Ikki pallali mollyuskalarning suv ekotizimlarida tarqalishi..........................53
4.2-§. Daryolarning ikki pallali mollyuskalarni sun’iy suv tiplarida tarqalishidagi o‘rni.........................................................................................................................54
4.3-§. Baliqchilik xo‘jaliklarida ikki pallali mollyuskalar tarqalishi va zichligi….58
4.4-§. Suv omborlarida ikki pallali mollyuskalar tarqalishi va zichligi .................64
4.5-§. Kanallarda ikki pallali mollyuskalar tarqalishi va zichligi ..........................83
4.6-§. Qashqadaryo havzasi sun’iy suv tiplarida Unionidae va Corbiculidae oilalari turlarining yoshi bo‘yicha biotoplarda tarqalishi va zichligi ..................................90
4.7-§. Qashqadaryo havzasi sun’iy suv tiplarining barpo etilishi va invazion turlar areallari o‘zgarishi...................................................................................................96
V BOB. QASHQADARYO HAVZASI ENDEMIK VA NOYOB TURLAR XILMA-XILLIGINI SAQLASH, INDIKATOR SAPROB TURLARIDAN SUV SIFATINI BAHOLASHDA FOYDALANISH........................................104 5.1-§. Sun’iy suv tiplari endemik va noyob turlar xilma-xilligiga suv muhiti omillarining ta’siri.................................................................................................104
5.2-§. Indikator – saprob turlardan sun’iy suv tiplari suvining sifatini baholashda foydalanish............................................................................................................112