O'zbekiston respublikasi oliy ta'lim, fan va innovatsiyalar vazirligi sharof rashidov nomidagi samarqand davlat universiteti

(9-jadval).

Oksidli ma’danlar temir oksidlari va gidrooksidlari: magnetit, martit, gematit, gyotit^va gidrogyotit minerallariga boyligi bilan xarakterlanadi. Oksidli ma’danlarning petrografik turiga bog'liq holda temir minerallari bilan bir qatorda kvars, xloritlar, amfibollar, piroksenlar, gil minerallari (kaolinit, montmorillonit, gidroslyuda) glinozyom (gibbsit, byomit, diaspor) singari minerallar ham uchraydi. Karbonatli ma’danlar juda samarali hisoblanadi, ammo toza holda va ko‘p miqdorda kam uchraydi. Ularda asosiy ma’dan hosil qiluvchi mineral siderit va siderit-magnezit izomorf qatoridagi minerallar hisoblanadi. Siderit bilan birga uning oksidlanish mahsuloti - gyotit va gidrogyotitlar ham uchrashi mumkin. Sulfidli ma’danlar temir olish uchun ahamiyatli emas. Temir sulfidlari (pirit, markazit) karbonatli va silikatli jinslarda ko'proq uchraydi. Sulfidlarning mavjudligi temir ma’danlari sifatini keskin pasaytirib yuboradi.

Oksidli ma’danlar temir oksidlari va gidrooksidlari: magnetit, martit, gematit, gyotit^va gidrogyotit minerallariga boyligi bilan xarakterlanadi. Oksidli ma’danlarning petrografik turiga bog'liq holda temir minerallari bilan bir qatorda kvars, xloritlar, amfibollar, piroksenlar, gil minerallari (kaolinit, montmorillonit, gidroslyuda) glinozyom (gibbsit, byomit, diaspor) singari minerallar ham uchraydi. Karbonatli ma’danlar juda samarali hisoblanadi, ammo toza holda va ko‘p miqdorda kam uchraydi. Ularda asosiy ma’dan hosil qiluvchi mineral siderit va siderit-magnezit izomorf qatoridagi minerallar hisoblanadi. Siderit bilan birga uning oksidlanish mahsuloti - gyotit va gidrogyotitlar ham uchrashi mumkin. Sulfidli ma’danlar temir olish uchun ahamiyatli emas. Temir sulfidlari (pirit, markazit) karbonatli va silikatli jinslarda ko'proq uchraydi. Sulfidlarning mavjudligi temir ma’danlari sifatini keskin pasaytirib yuboradi.

Cho'kindi temir ma’danlarida temirning miqdori qo'ng'ir temirtoshlarda 35-50%, sideritli ma’danlarda 30-35% va oolitli temir ma’danlarida 25-35% bo'ladi. Temirli jinslarning asosiy minerallari - limonit, gyotit, gidrogyotit, gematit, gidrogematit, lepidokrokit, magnetit, siderit, ankerit, tyurengit shamozit, vivianit, kerchinit, marganesning oksidlari va gidrooksidlari, temir sulfidlari sanaladi. Ularda kalsit, glaukonit, xlorit, gil minerallari ikkinchi darajali komponentlar va kvars, dala shpatlari va slyudalar terrigen qo'shimchalar hisoblanadi. Temirli jinslarning teksturasi va strukturasi qatlamli va noqatlam, tuproqsimon, oolitli, loviyasimon, konkretsiyali, brekchiyasimon, konglomeratsimon, turli kolloidli va metakolloidli, sferolitli, radial-nurli va korrozion boiadi. Qatlamli temirli jinslar ko'proq tarqalgan