O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta masxus ta’lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti u. V. G‘afurov, M. Sh. Xalilov, Sh. Boymurodov

Asosiy tayanch tushunchalar 
Iqtisodiy siyosat – bu iqtisodiyot sub’ektlarining o‘z faoliyatiga oid yo‘l-
yo‘riqlari va sa’y-harakatlarining majmuidir.
Soliqlar – jamiyatda vujudga keltirilgan sof daromadning bir qismini budjetga 
jalb qilish shakli. 
Soliq stavkasi – soliq summasining soliq olinadigan summaga nisbatining 
foizdagi ifodasi. 
Fiskal (soliq-budjet) siyosati – davlat tomonidan iqtisodiyotga ta’sir 
ko‘rsatish maqsadida soliqqa tortish va davlat sarfi tarkibini o‘zgartirish bo‘yicha 
qo‘llaniluvchi chora-tadbirlar.
Davlat budjeti – davlat daromadlari va xarajatlari hamda ularni moliyaviy 
ta’minlash manbalarining tartiblashtirilgan rejasi. 
Budjet taqchilligi – davlat budjeti xarajatlarining daromadlardan ortiqchaligi. 
Laffer egri chizig‘i – davlat budjeti daromadlari va soliq stavkasi o‘rtasidagi 
bog‘liqlikning tasvirlanishi. 

---

108 
Takrorlash uchun savollar 
1. 
Soliqlarning iqtisodiy mohiyatini tushuntiring va uning turlarini, asosiy 
vazifalarini ko‘rsating. 
2. 
Moliyaviy siyosat va fiskal siyosatning umumiy va farqli jihatlarini 
tavsiflang. 
3. 
Davlatning ichki va tashqi qarzlari manbalarini izohlab bering. 
4. 
Soliq yuki nima? Uning iqtisodiyotga ta’sirini ko‘rsatib bering. 
5. 
Laffer egri chizig‘ining mazmuni nimadan iborat? 
6. 
Keyingi 
yillarda O‘zbekistonda budjet va soliq tizimini 
takomillashtirish bo‘yicha amalga oshirilayotgan chora-tadbirlarni gapirib bering. 

---

109 
12-MAVZU: TAQSIMLASH ChЕGARALARI
1. Soliqqa tortishning roli.
2. Iqtisodiyot resurslarini raqobatdoshlar o‘rtasida taqsimlash mexanizmini 
ta’minlash
3. Cheklovlarni aniqlash.