ANIQ SOTSIOLOGIK TADQIQOTLARNI O’TKAZISH USULLARI, TURLARI VA SOTSIOLOGIK MONITORING HAQIDA
Sotsiologik tadqiqotlarni amalga oshirish usullari eng muhim sohalardan asosi bo’lib, ular quyidagilardan iborat prosedura bo’limi ikkinchi bosqichi – informasiya materiallari to’plashning usullari hisoblanadi va tadqiqot ular ichida muhim va zaruriy uslubni – metodni tanlashdan boshlanadi.
Dasturiy rejani amalga oshirish uslubiy qismining muhim jihati shundan iboratki, unda uslubiyot texnikasining umumiy jarayonlariga bog’liq yo’nalishlarini asoslash usullaridan iboratdir.
Uslub-metod tushunchasi keng ma’noda ishlatilib bilimlar tizimini ilmiy va nazariy asosda vujudga keltirish va asoslash uchun qo’llaniladigan qulay vositadir. Sotsiologik tadqiqot uslubiyot esa umumiy-xususiy Sotsiologik usullar majmui bo’lib, undan empirik tadqiqot materiallarini to’plash va tizimlashtirish (bir sistemaga solish) maqsadida foydalanishga aytiladi. Usul uslubiyotning bir qismidir. Sotsiologiyada usul umumSotsiologik prinsiplarga xos ijtimoiy hodisa va voqyealarni alohida-alohida tarmoqlararo aniq bilishda qo’llaniladigan usullar bo’lib, ular alohida, ya’ni matematik, statistik usullari, Sotsiologik axborotni yig’ish usullari, kuzatish, tekshirib solishtirish, so’rov usullari, internetdan foydalanish usullari, anketalashtirish va boshqa bir qator bir-birini takrorlamaydigan, ammo Sotsiologik tadqiqotlar uchun zaruriy imkoniyatlar yaratib beradigan, tadqiqotni yengillashtiradigan imkoniyatlarkim, ularning hammasini alohida-alohida Sotsiologik tadqiqot usullari va umumiy maqsadda ularning hammasi Sotsiologik tadqiqot uslubiyati deb nomlanadi va keng ma’noda foydalaniladi.
Sotsiologik texnikasi esa – maxsus usullarning bir maqsad, muammo obyekti, predmetini o’rganish usullarining bir-biri bilan bog’liqligini va bu usullarning u yoki bu zaruriy usullardan foydalanishga aytiladi. Umuman olganda amaliy sosilogik tadqiqot olinib borilishida aniq Sotsiologik tadqiqot usullari muhim ahamiyatga ega bo’lib, empirik Sotsiologik tadqiqot ma’lumotlarini yig’ib aniq xulosa, taklif, mulohazalar qilishda, ilmiy-nazariy xulosalar qilib, munosabatlar bildirishda muhim ijtimoiy yahamiyatga egadir.
Sotsiologik tadqiqotlar usullari haqida quyida to’xtalib o’tamiz.
Umuman olganda Sotsiologik tadqiqot usullari yuqorida ko’rsatilganidek ko’p qirrali bo’lib, bu usullarni sosial tadqiqotchi olimlar o’zlarining uslublariga muvofiq aniq va yaxlit standart usulda emas, balki usullarning qo’llanishlik salohiyatiga muvofiq ta’rif berganlar.
Dostları ilə paylaş: |
