O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi alisher navoiy nomidagi toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universiteti o‘zbek tili va adabiyotini o‘qitish fakulteti

2.2. Modal, undov va taqlid so‘zlarni o‘qitishda o‘yin-topshiriqlardan 
foydalanish 
Bizga ma’lumki, bugungi kunda ona tili darsliklaridagi har bir mavzuni 
o‘quvchilarga o‘rgatishda, o‘qituvchidan ko‘p bilimga ega bo‘lishini talab etadi.
Endilikda biz an’anaviy darsdan, noan’anaviy tarzda dars o‘tishimiz lozim. Biz 
bunga ko‘p narsani sabab qilib ko‘rsatishimiz mumkin. Masalan: bugungi kun 
yoshlarini dunyoqarashi, kitoblarga bo‘lgan qiziqishdan ko‘ra telefon, internet 
o‘yinlariga bo‘lgan qiziqish ustunlik qiladi. Shuning uchun ham biz maktablarda 
dars o‘tayotganimizda mavzuga oid har bir mashqni ustida alohida ishlagan holda, 
o‘yin topshiriqlardan foydalanib o‘quvchilarni darsga qiziqtirishimiz kerak. Shu 
narsalarni organib chiqib 7-sinf maktab darsligi va Akademik litsey darsligidagi 
undov, taqlid, modal so‘zlar mavzusiga oid mashqlarni metodlar orqali 
o‘quvchilarga tahlil qildirib,xotirasida saqlab qoldirishga harakat qilmoqchiman. 
7-sinf Ona tili darsligida undov, taqlid, modal so‘zlar uchun 8 soat dars 
ajratilgan bo‘lib, shundan undov so‘zlarga ajratilgan dars 3 soat va mavzuni 
mustahkamlash uchun 12 ta mashq berilgan.
24
Endi undov so‘zlarni tahliliga 
to‘xtalib o‘tamiz. Darslikning 
256-mashqida
ajratib ko‘rsatilgan so‘zlarning 
ma’nosini tushuntirish topshirig‘i berilgan. Bu mashqni bajarish jarayonida 
o‘qituvchi o‘quvchisning diqqatini ajratib ko‘rsatilgan so‘zga qaratishni 
ta’minlaydi. Bu mashqni bajarish davomida 
“YULDUZCHA” 
usulida foydalanish 
kerak. Bu usulda o‘qituvchi o‘quvchilarga tarqatib chiqadi. Mashqda berilgan 
undov so‘zlarni yulduzchalarning orqasiga yozadi va doskadagi yulduzchalarning 
burchagiga joylashtirib chiqadi va ma’nosini tushuntirib beradi. Mashqdagi undov 
so‘zlar yulduzchalar orqasiga yozilgan bo‘lib, o‘quvchi to‘gri topsa savollar 
doskaga yopishtiriladi,topolmasa qutichaga qaytarib olinadi.
24
Mahmudov N, Nurmonov A, Sobirov A, Nabiyeva A, Mirzaahmedov A. Ona tili umumiy o‘rta ta’lim 
maktablarining 7-sinfi uchun darslik. To‘ldirilgan va qayta ishlangan 3-nashr. –Toshkent : Ma’naviyat, 2017. –B. 
122 

---

41 
1. Dastlab ular Umidjonni ko‘rganda pisandsiz: «E, bu mishiqi bola-ku», – 
deyishar, biroq uning ertaklarini eshitgach, «Yo‘q, bu bola emas, dunyo ko‘rgan 
chol ekan», – deya tan berib ketisharkan. (N. Aminov) 2. Abduqodir «tss» deb 
barmog‘ini labiga qo‘ydi. (O‘. Umarbekov) 3. – Xo‘sh, ishlar yaxshimi, 
Hotamjon? – so‘radi Mirsidiq aravacha yonida bitta-bitta odim bosib borishar 
ekan. (O‘. Umarbekov) 4. Faryodim, fig‘onim butun bir jahon, Eymuhtaram shoir, 
izladim, keldim. (S. Dolimov) 5. Voy, shoshmang, diydorginasiga bir to‘yvolay. 
(Said Ahmad) 
Darslikning