Suv o’tkazuvchanligi – materialning bosim ostida suv o’tkazish
xossasidir.
Suv
o’tkazuvchanlik darajasi o’zgarmas bosimda
materialning 1 sm
2
yuzasidan 1 soat ichida o’tgan suv miqdori bilan
tavsiflanadi. Suv o’tkazmaydigan materiallar jumlasiga ayniqsa zich
materiallar (po’lat, shisha, bitum) va berk g’ovakli zich materiallar
(masalan, tarkibi maxsus tanlangan beton) kiradi.
Sovuqqa chidamlilik – suvga to’yingan materialni navbatma-
navbat takrorlanadigan muzlash va erishda buzilmasligi hamda
mustahkamligi pasaymasligi xossalaridir.
Material g’ovaklarini to’ldiradigan suvning muzlashi material
hajmini taxminan 9% ga oshirish bilan birga sodir bo’ladi, buning
natijasida g’ovak devorlariga ta’sir qiluvchi materialni buzilishga olib
keluvchi bosim vujudga keladi.
Material sovuqqa chidamlilikka suvga to’yingan namunalarni 15-
17 % sovutish kameralarida muzlatish va keyinchalik uni 20ºS ga yaqin
temperaturada suvda eritish yo’li bilan sinaladi. Agar berilgan muzlatish
va eritish tsikllari sonidan keyin uvalanish va qatlamlanish natijasida
namuna o’z massasini 5 % dan ortiq yo’qotmasa hamda mustahkamligi
ortig’i bilan 25% pasaysa, material sovuqqa chidamli deb topiladi. Agar
namunalar muzlatilgandan keyin buzilish, yemirilish izlariga ega
bo’lmasa, u holda sovuqqa chidamliligi darajasi sovuqqa chidamlilik
koeffisientini aniqlangandan keyin belgilanadi:
K Mp3
= R Mp3
/
R to’y
(1.6) bu yerda:
R Mp3
– sovuqqa chidamligi sinalgandan keyin material
siqilganda mustahkamlik chegarasi,
MPa
; R to’y
– suvga to’yintirilgan
materialning siqilishdagi mustahkamlik chegarasi, MPa
.
