O‘zbеkiston rеspublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi I. U. Raxmonov

2.
 
Hisobiy yuklamani korxona maydonining yuza birligiga to‘g‘ri 
keladigan solishtirma yuklama asosida aniqlash. 
Iste’molchilar guruhi uchun hisobiy yuklama solishtirma quvvat 
bo‘yicha quyidagicha aniqlanadi: 
P
x
=P
o

F 
Bu yerda, 
F
- guruh iste’molchilari joylashgan maydon yuzasi, m
2
; 
P
o
- 
ishlab chiqarish maydonining 1 m
2
ga to‘g‘ri keladigan solishtirma hisobiy 
quvvat, kVt/m
2
.
Quyidagi jadval turli sanoat tarmoqlarining ishlab chiqarish binolarida 
1m
2
ga to‘g‘ri keladigan yuklamalarning taxminiy solishtirma zichligi 
ko‘rsatilgan. 
4.3-jadval
Ishlab chiqarish binolari
P
o
, Vt/m
2
Quyuvchi va erituvchi sexlar 
Mexanika va yig‘uv sexlari 
Elektr payvandlash va termik sexlar 
Shtampovkalovchi va frezorlash sexlari 
Metal konstruksiya sexlari 
Instrumetal sexlar 
Plastmass zavodining presslovchi sexi 
Tog‘-shaxta qurilmalari zavodi 
Kransozlik zavodi 
Neft apparatlari zavodi 
Presslash sexlari 
230

370 
200

300 
300

600 
150

300 
350

390 
50

100 
100

200 
400

420 
330

350 
220

270 
277

300 
Hisobiy quvvatni yuza birligiga to‘g‘ri keladigan solishtirma yuklama 
asosida hisoblash usulini kichik va o‘rta mashinasozlik zavodlari 
sexlarining universal tarmoqlari uchun foydalanish tavsiya etiladi. Bunday 

---

65 
sexlarda ko‘p miqdordagi kichik quvvatli iste’molchilar ishlab chiqarish 
maydonlarida deyarli tekis taqsimlanadilar. Universal tarmoqlar texnologik 
jarayonlarni o‘zgarishi va qurilmalarning joylarini almashtirish talablariga 
javob beradi. Universal tarmoqlar magistral shina o‘tkazgichlar asosida 
bajariladi va ularning hisobiy yuklamalari yuqorida keltirilgan formula 
asosida, muayyan iste’molchilarning quvvatlarini hisobga olmagan holda 
aniqlanadi.