O‗zbekiston respublikasi oliy va o‗rta maxsus ta‘lim vazirligi islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti

mulkchilik obyektlaridir
. 
 
Mulk subyekti
jamiyatda ma‘lum ijtimoiy-iqtisodiy mavqeiga ega 
bo‗lgan, mulk obyektini o‗zlashtirishda qatnashuvchilar, mulkiy 
munosabatlar ishtirokchilari bo‗lib, ular jamoa, sinf, tabaqa yoki boshqa 
ijtimoiy guruhlarga birlashgan bo‗ladi. Ayrim kishilar, oilalar va davlat 
ham mulkchilik subyekti bo‗lib chiqadi. 
Mulkchilik munosabatlari
– bu mulk obyektini o‗zlashtirish 
bo‗yicha mulk subyektlari o‗rtasidagi iqtisodiy munosabatdir.
Mulkchilik huquqlari
esa mulk subyektining mulk obyektiga 
nisbatan munosabatidir, ya‘ni undan foydalanish va nazorat qilish 
yuzasidan kelib chiquvchi huquqlar majmuidir. 

---

26 
Davlat mulki – 
egalik qilish, foydalanish va tasarruf qilish davlat 
ixtiyorida bo‗lgan mulk obyektlaridan iborat. Davlat mulki asosan ikki 
yo‗l bilan hosil bo‗ladi: 
1) xususiy mol-mulkni milliylashtirib, davlat qo‗liga olish; 
2) davlat mablag‗lari hisobidan korxonalar qurish, davlatga qarashli 
korxona va tashkilotlarda investitsiyalarni amalga oshirish. 
Jamoa mulki – 
muayyan maqsad yo‗lida jamoaga birlashgan kishilar 
tomonidan moddiy va ma‘naviy boyliklarni hamjihatlik bilan 
o‗zlashtirishni bildiradi.
Shaxsiy mulk
– bu fuqarolar mulki bo‗lib, ularning shaxsiy yoki 
oilaviy ehtiyojini qondirishga xizmat qiladi. Xususiy mulk – ayrim 
sohibkorlarga qarashli yollanma mehnatga asoslangan va o‗z egasiga 
foyda keltiruvchi mulkdir. 
Xususiylashtirish
- davlat mulkiga egalik huquqining davlatdan 
xususiy shaxslarga o‗tishidir
O‗zbekistonda mulkni davlat tasarrufidan chiqarish va 
xususiylashtirish jarayonini amalga oshirish bosqichlari: 
I-bosqich (1992-1993 yillar) - Umumiy uy-joy fondini, savdo, 
mahalliy sanoat, xizmat ko‗rsatish korxonalarini, qishloq xo‗jalik 
mahsulotlarini qayta ishlash tizimi korxonalarini xususiylashtirish 
II-bosqich(1994-1995 yillar) - Ko‗plab o‗rta va yirik korxonalar 
hissadorlik jamiyatlariga aylantirish hamda ularning aksiyalarini 
respublika qimmatbaho qog‗ozlar bozorida sotish
III-bosqich (1996-1998 yillar) - Aksiyalarining nazorat paketi davlat 
mulkida bo‗lgan yirik korxona va tarmoqlarni xususiylashtirish 
IV-bosqich (1998-2002 yillar) - Xususiylashtirilgan korxonalarga 
xorijiy investitsiyalarni jalb etish, boshqaruv samaradorligini oshirish va 
mulkchilik yangi munosabatlarini to‗laqonli amal qilishi uchun 
sharoitlar yaratish 
V-bocqich (2003 yildan boshlab) - Xususiylashtirish jarayonlari 
samaradorligini oshirish va jadallashtirish, iqtisodiyotda xususiy 
sektorning ishtirokini faollashtirish va salmog‗ini oshirishdir. 
Ishlab chiqarish jarayonida haqiqatda qo‗llaniluvchi barcha resurslar