O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi jalilova s. X., G`Ayibova n. A

Proyektiv metodikalarning kamchilik va afzalliklari. 
Kamchiliklari: 
•
Natijalarni tavsiflashdagi sub`ektivlik;
•
Psixometrik talablarga to`liq javob bermasligi, ya`ni ularning etarlicha 
ob`ektiv emasligi;
•
Retest 
ishonchlilik 
koeffitcentining 
yuqori 
darajada 
emasligi, 
validizatciya qilishning murakkabligi;
•
Natijalarni tavsiflashda psixologik tayyorgarlik,psixologik bilimlarga ega 
bo`lish va metodikani qo`llash bo`yicha tajriba talab qilinishi.
Afzalliklari: 
•
Informativligi yuqori;
•
Shaxsni global baholash imkoniyati;
•
Maqsadning noaniqligi(sinaluvchi diagnostik ko`rsatkichlarni tavsiflay 
olmasligi va ularni o`z xususiyatlari bilan bog`lay olmasligi;.
•
Turli yoshdagi sinaluvchilar bilan ishlashdagi samaraliligi va ularda 
topshiriqni bajarishga q`iziqish uyf`otishi.

---

121 
Strukturalashtirish proyektiv metodikalari (yoki assotciativ metodikalar. 
Bunda stimullar shakllantirilib, ularga ma`no, mazmun beriladi.
Ushbu guruh 
metodikalariga G.Rorshaxning “Siyoh dog`lari” metodikasini kiritish mumkin.
G.Rorshax metodikasida 10 ta kartochka qo`llaniladi.
Kartochkalar ketma-
ket 1dan 10 gacha standart holatda namoyish qilinadi. 
Ko`rsatma: “Bu nima? Rasmdagini nimaga o`xshatish mumkin?
Rorshax “Siyoh dog`lari” metodikasi (Rorschach Inkbiot test) 
Metodika natijalarini tavsiflashdaquidagi ko`rsatkichlar inobatga olinadi: 

lokalizatciya; 

determinantlar; 

mazmun; 

ommaviylik-originallik. 
Lokalizatsiya – sinaluvchi o`z javobini dog`ning biron qismi bilan 
assotsiatsiya qilishini ko`rsatadi. 
Javob determinantlari – shakl, rang, rangning har xil tusi va “harakat”. 
Mazmun – eng muhim ko`rsatkichlar: inson figurasi yoki uning 
detallari(yoki inson tanasining qismlari),hayvon figurasi va uning detallari, 
shuningdek, jonsiz predmetlar, o`simliklar,harita,bulut,qon dog`lari, rentgen 
rasmi. 
Ommaviylik 
– odamlar o`rtasidagi turli javoblarning nisbatan 
takrorlanishi(chastotasi) asosida, ommabop(mashhur) javoblar jadvali orqali 
taqqoslash orqali aniqlanadi. 

---

122 
G.Rorshax metodikasi bo`yicha chiqariladigan psixologik xulosalarda: 

Shaxsning intellektual va affektiv sohasi; 

Shaxslararo munosabatlar xususiyatlari tavsiflanadi.