O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi m. G. Umarxodjaeva, O. S. Umarov, D. A. Ismailov

5.Dividendlarni xdsoblash va hisob-kitob tartibi 
Aksiyadorlarga dividendlarni to‗lash to‗grisida qaror qabul qilingan 
Aksiyadorlarning umumiy yeg‗ilishini o‗tkazish uchun shakllantirilgan Jamiyat 
aksiyadorlarining reestrida qayd etilgan shaxslar aksiyalar bo‗yicha dividend olish 
huquqiga ega. Aksiyalar bo‗yicha dividend olish huquqiga ega bo‗lgan shaxslarning 
ro‗yxatini Jamiyatning aksiyadorlar bilan korporativ munosabatlarni yuritadigan 
tarkibiy bo‗linmasi shakllantiradi. 
Aksiyalar bo‗yicha dividend olish huquqiga ega bo‗lgan shaxslarga 
quyidagilar kiritiladi: 

---

86 
ro‗yxatni shakllantirish sanasiga aksiyadorlar reestrida qayd etilgan 
aksiyadorlar; 
ro‗yxatni shakllantirish sanasiga aksiyadorlar reestrida qayd etilgan aksiyalar 
bo‗yicha huquqlar berilgan boshqa shaxslar (garovga oluvchi, ishonchli 
boshqaruvchilar va boshk.), agar bunday shaxs bilan aksiyador o‗rtasidagi 
shartnomada o‗zgacha tartib nazarda tutilgan bo‗lmasa. 
Agar aksiya bir nechta shaxsning umumiy ulushli mulkida bo‗lsa, dividend olish 
huquqiga ega bo‗lgan shaxslar ro‗yxatiga aksiyaning birgalikdagi egalari kiritiladi. 
Dividendlarni 
olish 
to‗g‗risida 
axborot 
Qimmatli 
qog‗ozlar Markaziy 
depozitariysidagi 
yoki 
investitsiya 
vositachisidagi 
aksiya 
egasi 
depo 
hisobvarag‗‗ining anketasida bo‗ladi. Depo hisobvarag‗‗i anketasiga tegishli 
o‗zgartirishlarni kiritish uchun ishonchli ma‘lumotlarni taqdim qilganlik uchun 
javobgarlik aksiya egasiga yuklatiladi. Qimmatli qog‗ozlar Markaziy depozitariysi 
tomonidan shakllantirilgan aksiyadorlar reestriga o‗zgartirish kiritishda, Jamiyat 
qonun hujjatlarida nazarda tutilgan hollarda Qimmatli qog‗ozlar Markaziy 
depozitariysidan aksiyadorlar reestriga bunday o‗zgartirishlar kiritilishining sabablari 
to‗g‗risidagi axborotni so‗raydi va dividend olish huquqiga ega bo‗lgan shaxslar 
ro‗yxatiga o‗zgartirishlar kiritadi. 
Istalgan aksiyador o‗zini dividend olish huquqiga ega bo‗lgan shaxslar 
ro‗yxatiga kiritish (kiritilmaslik) bo‗yicha axborotni taqdim qilish to‗g‗risidagi so‗rov 
bilan Jamiyatga murojaat qilishga xaqli. Jamiyat so‗rov kelib tushgan vaqtdan 
boshlab 3 (uch) ish kuni ichida javob tayyorlaydi va aksiyadorga agar so‗rovda 
axborotni olishning boshqa usuli ko‗rsatilmagan bo‗lsa, pochta manzili orqali 
yuboradi. Dividend Jamiyat sof foydasining aksiyadorlar o‗rtasida taqsimlanadigan 
qismi hisoblanadi. Dividendlarni hisoblash Jamiyat buxgalteriyasi (moliya 
boshqarmasi) tomonidan amalga oshiriladi. 
Dividend miqdorining hisob-kitobi quyidagi tartibda amalga oshiriladi: 
bitta imtiyozli aksiya uchun dividend miqdori Jamiyat Ustavida 
belgilanadi; 

---

87 
Jamiyat Ustavida belgilangan bitta imtiyozli aksiya uchun dividend miqdorini 
imtiyozli aksiyalar soniga ko‗paytirish orqali Jamiyat imtiyozli aksiyalari bo‗yicha 
dividendlarni to‗lash uchun yo‗naltirilgan daromad so‗mmasi aniqlanadi; 
Aksiyadorlarning umumiy yeg‗ilishi tomonidan dividendlarni to‗lash uchun 
yo‗naltirilgan daromadning umumiy so‗mmasidan imtiyozli aksiyalar bo‗yicha 
dividendlarni to‗lash uchun zarur daromad so‗mmasi ajratiladi; 
dividendlarni to‗lash uchun yo‗naltirilgan umumiy daromadning kolgan qismi 
joylashtirilgan oddiy aksiyalarning umumiy soniga bo‗linadi va Jamiyatning bitta 
oddiy aksiyasi uchun dividend miqdori aniqlanadi. 
Dividend aksiyadorlar o‗rtasida ularga tegishli aksiyalarning soni va turiga 
mutanosib ravishda bitta aksiya uchun dividend miqdorini hisobga olgan holda 
taqsimlanadi. Dividendlarga soliq solish soliq to‗g‗risidagi qonun hujjatlariga 
muvofiq amalga oshiriladi va bunda soliq solish bo‗yicha imtiyozlar belgilanishi 
mumkin. 
Dividendlar: 
joylashtirilmagan aksiyalar bo‗yicha; 
Jamiyat tomonidan olingan aksiyalar bo‗yicha; 
davlat vaqili tomonidan (agar Jamiyatda ―oltin aksiya‖ joriy etilgan bo‗lsa) 
dividendlarni hisoblash va to‗lash masalasi bo‗yicha Jamiyat aksiyadorlarning 
umumiy yeg‗ilishining qaroriga veto qo‗yilgan bo‗lsa; 
bankrotlik to‗grisidagi ish kuzgatilganda kuzatuv joriy etilgan vaqtdan 
e‘tiboran; 
O‗zbekiston Respublikasining qonun hujjatlarida nazarda tutilgan boshqa 
hollarda hisoblanmaydi va to‗lanmaydi. 
Jamiyat dividendlarning miqdorini ulardan undiriladigan soliqlarni inobatga 
olmagan holda e‘lon qiladi. Jamiyat to‗lanadigan dividendlar miqdori to‗g‗risidagi 
ma‘lumotlarni qimmatli qog‗ozlar bozorini tartibga solish bo‗yicha vakolatli davlat 
organining va jamiyatning rasmiy veb-saytlarida qonun hujjatlarida belgilangan 
muddatlarda e‘lon qiladi. 

---

88