190
muvozanatlashuvchi boʻlganligi uchun ularni tashlab yuboramiz. AC masofani
(3.120) formula orqali aniqlaymiz:
AC =
. (3.124)
U holda jismga faqat ikkita burchakli tezlik vektorlari ta’sir etib, ulardan biri
-ga teng boʻlgan
burchakli tezlik, ikkinchisi esa ilgarilanma harakatning
-
tezlik vektoridan iborat.
Shu sababli, tezliklarning tarqalishi yuqorida koʻrib
oʻtilgan vintsimon harakatdagi tezliklarga oʻxshaydi, ya’ni Cc oʻq atrofidagi
burchakli
tezligi
ga teng boʻlgan aylanma, hamda moduli
-
ga teng aylanish oʻqi boʻylab yoʻnalgan ilgarilanma harakatlarning yigʻindisidan
iborat boʻladi.
Yuqorida bajargan amallarimiz natijasida (3.76-shakl,b) qutbni A
nuqtadan C nuqtaga koʻchirildi.
Natijalar shuni tasdiqlaydiki, qattiq jismning
umumiy harakatida uning aylanma
harakatining moduli ham, yoʻnalishi ham
(ya’ni,
) saqlanib qolar ekan, lekin ilgarilanma harakatning (
) tezlik
vektori oʻzgarar ekan.
Erkin qattiq jismning umumiy harakatida
, va
qiymatlar
har doim
oʻzgarib turishi mumkin, shunga koʻra aylanish oʻqi Cc ham oʻz yoʻnalishini
muntazam ravishda oʻzgartirib boradi, shu sababli bu oʻqni
oniy vint oʻqi
deb
ataladi.
Shunday qilib, erkin qattiq jismning harakatini muntazam oʻzgarib boruvchi
qator oniy vint oʻqlari atrofidagi aylanma harakatlarning yigʻindilaridan iborat
ekan deb hisoblash mumkin boʻladi.
