O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi mirzo ulug`bek nomidagi

Partisipativlik uslubi. Tashkilot boshqaruvidagi yana bir uslub - partisipativlik
deb atalib, unda rahbarning tashkilot maqsadiga erishish yo‘lida xodimlar bilan
gorizontal yo‘nalishdagi munosabatlarni rivojlantirishi tushuniladi. Mutaxassislar
aynan partisipativlikni eng samarali uslublar qatorida ko‘radilar. Bu uslub
rahbarning quyidagicha xulqida namoyon bo‘ladi:
1. Rahbarning xodimlari bilan muntazam fikr almashuvi.
2. Rahbar va xodim munosabatidagi ochiq va samimiylik.
3. Xodimlarning tashkiliy qarorlar qabul qilishga jalb etilganligi.
4. Rahbar o‘z burch va xuquqlarining ma'lum qismini xodim zimmasiga
o‘tkazishi.
5. Tashkilot vazifalarini rejalashtirish va amalga oshirishda xodimlarni
jalb egish.
6. Mustaqil qapop qabul qila olish xuquqiga ega bo‘lgan maxsus
gypyxlap to‘zish (masalan, «sifat nazorati guruhi»).
Rivojlangan mamlakatlar menejerlari quyidzgi xillarda partisipativlik
strategiyasiga murojaat etadilar:
- Xodimlar saviyasining yuqoriligi sharoitida, qaror qabul qilishni asta-sekin
markazlashmagan tarzda amalga oshirish maqsadida.
- Qaror samarali ijro etilishi zaruriyatida (yaponiyaliklar karorni sekin qabul
qilishadi, lekin qaror ijrosi juda tez amalga oshiriladi).
- Quyi bug‘in rahbarlari va xodimlar malakasini oshirish mexanizmi
yaratilganda.
- «Yangiliklarni joriy etish» yuzasidan takliflarni ko‘paytirish maqsadida.
Ta'kidlanayotgan partisipativlik uslubi jamoadagi hamkorlik darajasi
yuqoriligi bilan ajralib turadi va xodimning tashkilot manfaati yo‘lidagi
jonbozligini ta'minlovchi asosiy uslublardan biri hisoblanadi. Lekin, partisipativlik
uslubini har qanday rahbar ham, har qanday sharoitda qo‘llay olmaydi. Xush
qanday vaziyatda ushbu uslubni qo‘llash qulay? Amerikalik tadqiqotchilar B.Bass
va D. Barretta fikricha bunday vaziyatda uch omilni hisobga olish lozim:
birinchidan - rahbar shaxsini, ikkinchidan xodimlarni, uchinchidan - guruh oldida
qanday vazifalar turganligini1.