O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan davlat universiteti


Foydali qazilmalarga bog'liq joy nomlari



Yüklə 3,21 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə49/151
tarix05.07.2023
ölçüsü3,21 Mb.
#135817
1   ...   45   46   47   48   49   50   51   52   ...   151
Toponimika majmua B. Abduraxmonov

6. Foydali qazilmalarga bog'liq joy nomlari. 
Juda ko'p joy nomlari kon bilan bog'liq 
holda paydo bo'lgan. Qirg'izistondagi Toshko'mir, Moylisuv shaharlari, O'zbekistondagi 
Kumushkon, Gazli, Tuzkon, Surmatosh, Turkmanistondagi Nebitdog', Gugurtdog', Uraldagi 
Magnitnaya tog'i, Magnitogorsk, Solikamsk, Kola yarimorolidagi Apatit shahri nomi foydali 
qazilmalar bilan bog'langan. Janubiy Amerikadagi And tog'lari (mis tog'lari), Argentina 
(Argentus - kumush), Turkiyadagi Marmara dengizi nomi ham foydali qazilmalar bilan 
bog'langan. 
7. Xalq, qabila, urug'lar nomlari bilan bog'liq toponimlar (etnonimlar). 
Odatda xalq, 
urug', qabila nomlari ilmiy tilda etnonim deyiladi. Juda ko'p joy nomlari etnonimlar bilan bog'liq 
holda paydo bo'lgan. Etnonimlardan hosil bo'lgan joy nomlari 
etnotoponimlar 
deyiladi. 
Etnotoponimlarni o'rganib, tarixiy davrlarda qaysi xalqlar, urug'lar qayerlarda yashaganini, 
qayerlarga ko'chganligini aniqlash mumkin. 
Dunyo xaritasida etnotoponimlar juda ko'p. Ko'pchilik mamlakatlarning nomlari xalq 
nomidan olingan, xalq nomiga - iya, - iston qo'shimchalari qo'shilib, mamlakat nomi hosil 
qilingan. Masalan, alban - Albaniya, portugal - Portugaliya, dan - Daniya, rumin - Ruminiya
bolgar - Bolgariya, turk - Trkiya, afg'on - Afg'oniston, qirg'iz - Qirg'iziston, tatar - Tatariston, 
tojik - Tojikiston va h.k. 
Faqat davlatlar nomigina emas, balki etonimlardan hosil bo'lgan boshqa geografik 
obyektlar nomlari ham ko'p uchraydi, Masalan, Malik cho'li (Malik urug'i nomidan), Baraba 
dashti (Baraba urug'i nomidan), shuningdek, Qizil shahri, Eri, Guron ko'llari, Karib dengizi, 
Appalachi tog'lari, Ayova, Delaver qabilalar nomidan olingan. H.H. Hasanov ―Geografik nomlar 
siri‖ (1985) kitobida O'rta Osiyo toponimlari hosil qilgan urug'lardan 76 tasini misol qilib 
ko'rsatadi. Shulardan ayrimlarini keltiramiz; Adoq, Andi, Arlot, Arg'un, Asaka, Bag'ish, 


Beshkapa, Boyovut, Bayot, Do'rmon, Yorboshi, Kaltatoy, Malik , Ming, Mitan, Mo'g'ul, 
Nazarbek, Nayman, Nukus, Olot, Savay, Sayot, Saroy, Toyloq, Uzun, Chandir, Chimboy, 
Chig'ay, Chig'atoy, Yuz, Qalmoq, Qashqa, Qoraxitoy, Quti, Qo'ng'irot. 
Ba'zi xalqlar nomi aksincha mamlakat nomidan olingan. Bularga indoneziyaliklar, 
avstraliyaliklar, 
braziliyaliklar, 
kubaliklar, 
isroilliklar, 
falastinliklar, 
ekvadorliklar, 
amerikaliklarni misol qilib ko'rsatish mumkin. 

Yüklə 3,21 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   45   46   47   48   49   50   51   52   ...   151




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin