12-ma’ruza
VODOROD KO’RSATKICH. TUZLARNING GIDROLIZLANISHI
Reja:
1. Suvning elektrolitik dissotsialanishi.
2. Vodorod ko’rsatkich.
3. Eruvchanlik ko’paytmasi.
4. Tuzlarning gidrolizlanishi.
5. Gidrolizlanish darajasi va konstantasi.
Muammoli savollar:
1. Vodorod ko’rsatkichning kimyoviy jarayonlardagi ahamiyati nimalardan iborat?
2. Gidroliz darajasi va doimiysiga qanday omillar ta’sir ko’rsatadi?
3. Bufer eritma deganda nimani tushunasiz? Nima uchun bufer eritmalarda pH o’zgarmaydi?
Suvning elektrolitik dissotsialanishi. Toza suv kuchsiz elektrolit hisoblanadi. Suv oz bo’lsada ionlarga dis-
sotsilanadi:
H
2
O H
+
+ OH
–
Suvning dissotsiatsiya darajasi xona haroratida (25
o
C) juda kichik qiymatga ega:
= 1,8 · 10
–9
.
Suvning dissotsiatsiya konstantasi:
[H
+
][OH
–
]
K = ————— = 1,8 · 10
–16
ga teng.
[H
2
O]
1 litr suvdagi uning konsentratsiyasi:
[H
2
O] = 1000 g/l = 1000:18 mol/l = 55,56 mol/l
Bunda suvning dissotsiatsiya konstantasi quyidagi ko’rinishga ega bo’ladi:
K · [H
2
O] = [H
+
][OH
–
]
[H
+
][OH
–
] = 1,8 · 10
–16
· 55,56 = 10
–14
(mol/l)
2
[H
+
][OH
–
] = Kw — suvning ion ko’paytmasi deyiladi.
Vodorod va gidroksid ionlarining konsentratsiyalari bir xil bo’lgan eritmalar neytral eritmalar deyiladi.
Neytral eritmalar uchun:
[H
+
] = [OH
–
] = 10
-7
mol/l ga teng.
Kislotali muhitda [H
+
] > [OH
–
], ishqoriy muhitda esa [H
+
] < [OH
–
] bo’ladi. Suvning ion ko’paytmasidan foyda-
lanib, muhitning har qanday reaksiyasini miqdoriy jihatdan H
+
ionlarining konsentratsiyasi bilan o’lchash mumkin. Bun-
da quyidagi nisbatni hisobga olish kerak:
]
OH
[
10
]
H
[
14
mol/l va
]
H
[
10
]
OH
[
14
mol/l.
Dostları ilə paylaş: | 
