xususiyatlari ichidan ikkilamchi va birlamchi, dastlabki, konstitutsional, genetik
emotsional, tezkorlik, reaktivlik va shaxsning atrofdagi ragbatlantiruvchi omillarga
88
- ta‘sirlanish samaraliligi aniklovchi kobiliyat-xislatlar,
- xarakatlanuvchi reaktsiya kuchlariga taalukli va belgilarning ikkita sinfini
tashkil kiluvchi dinamik xususiyatlar – erglar, insonning xulk-atvorini ifodalovchi
(kurash va rakobatga yunaltirilgan, poda-poda bulib yashash tuygusi, avtonomlik)
tugma xususiyatlar va ijtimoiy madaniyat meyorlari ta‘sirida shakllanadigan
shuningdek kizikshlarning namoyon bulishini uz ichiga oladigan sentimentlar,
attiyudlar.
Katta yoshli insonni ta‘riflashda R.Kettell uzi ajratib olgan 19 faktor, yosh
bolalarni tasvirlashda esa 12 faktor yetarli deb xisoblaydi. Bu faktorlarni anik
ilmiy (texnik), chegara bilan belgilangan va maishiy nomlarini sanab utamiz.
Barcha faktorlar manfiy va musbat kutblarga ega, lekin bu muxim axamiyatga
egaligini bildirmaydi: psixologik planda ular bir xil, manfiylik va musbatlilik esa
muayyan vaziyatda bulishi mumkin. Fakat bolalarda topilgan faktorlar kalin shrift
bilan ajratilgan (9).
Jadval 17
Dostları ilə paylaş: