O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta`lim vazirligi namangan muhandislik-qurilish instituti transport vositalarining tuzilishi va nazariyasi fani bo’yicha
Avtomobilning ko’ndalang tekislikdagi turg’unligi
Yüklə 2,37 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 4. Avtomobilning burilishdagi ag’darilish bo’yicha kritik tezligi
- Avtomobilning sirpanish bo’yicha kiritik tezligi
|
3. Avtomobilning ko’ndalang tekislikdagi turg’unligi:
Ko’ndalang qiya tekislikda harakatlanayotgan avtomobil yoniga surilmasdan yoki ag’darilmasdan harakatlanishini ta’minlaydigan burchak b ni qiymati avtomobilni ko’ndalang turg’unligini ifodalaydi. (8.3-rasm). Avtomobil O 1 tayanch nuqta atrofida b sin × = a x G P kuch ta’sirida va ag’daruvchi moment ta’sirida ko’ndalangiga (yoniga) ag’darilishi mumkin. 8.3-rasm. Avtomobilning ko’ndalang turg’unligi. Avtomobil yoniga sirpanmasdan harakatlanishi uchun R x va R u kuchlarning 318
0 5 , 0 = × × - × B P h P y x (1) bunda, b sin × = a x G P ; (2) b cos × = a y G P ; (3) (2) va (3) larni (1) ga qo’yamiz; 0 cos 5 , 0 sin = × × × - × × b b a a G B h G bundan qiyalik burchagini aniqlaymiz; h B tg × = 5 , 0 b ; bu yerda: V-orqa g’ilidiraklar orasidagi masofa, engil avtomobil uchun 0 45 ³ b , yuk avtomobil va avtobuslar uchun 0 35 = b . Xisoblangan natijalarni 8.3-jadvalga yozamiz. 8.3-jadval Avtomobil rusumi B h b 4. Avtomobilning burilishdagi ag’darilish bo’yicha kritik tezligi: Qiya tekislikda burilayotgan avtomobilning burilish markazi qiyalikning pastida va qiyalikning yuqorisida bo’lgan holatdagi burilishda ag’darilish bo’yicha kritik tezligini aniqlash (8.4-rasm). 8.4-rasm. Qiya tekislikda avtomobilning burilish markazining yuqorida va pastda joylanishi. 1. Avtomobilning qiya tekislikda burilayotgan paytda burilish markazi qiyalikning pastida joylashgan bo’lsa, avtomobilning egri chiziq bo’ylab burilishdagi ag’darilish bo’yicha kritik tezligini quyidagi ifoda bilan aniqlanadi: 319
b tg B h tg h B R g V a × - × × × + × × £ 2 2 max . , (1) 2. Agar burilish markazi qiya tekislikning qiyalikning yuqorisida joylashgan bo’lsa, burilishdagi ag’darilish bo’yicha avtomobilning kritik tezligini quyidagi ifoda bilan aniqlanadi: b b tg B h tg h B R g V a × + × × × - × × £ 2 2 max . , (2) Burilish radiusi R katta bo’lsa va h B ³ bo’lsa hamda burilish markazi qiyalikning pastida joylashgan bo’lsa, avtomobilning burilishdagi turg’unligi shuncha mustaxkam bo’ladi. 3. Avtomobil tekislikda burilayotgan bo’lsa, burilish paytida avtomobilni ag’darilishini boshlanish oldidagi eng katta kritik tezligini quyidagi ifoda bilan aniqlanadi: h B R g V kp a × × × = 2 . , (3) 8.4-jadval Avtomobil rusumi R B H b tg V a.max V a.kp 3. Avtomobilning sirpanish bo’yicha kiritik tezligi: 1. Avtomobilning tekis yo’lda yoniga sirpanmasdan ag’darilmasdan egri chiziq bo’yicha xarakatlanish uchun uning kiritik (chegaralangan) tezligi yo’lning qiya tik burchagi b =0 ga teng bo’lganda V kr =2,21· max / a м V R h R d ³ - × m/s (1) bu yerda V- avtomobilning oldingi g’ildiraklari orasidagi masofa, m R- avtomobil yo’lining burilish radiusi, m h m - avtomobilning og’irlik markazidan yo’l sirtigacha bo’lgan masofa, quyidagicha aniqlanadi: 2. Avtomobilning ko’ndalang yo’lda yuk avtomobillari uchun h m =0.75·B h m =0.75·B burilayotganda burilish markazi qiyalikning yuqorida joylashgan bo’lsa, avtomobil yoniga sipanmasdan va qiya tekislikda egri chiziq bo’ylab xarakatlanishi uchun uning kiritik tezligi quyidagi ifoda bilan aniqlanadi: V kr = b b tg b h tg h b R g m m × - × × × + × × 2 2 ³ V amax (2) 3. Avtomobil ko’ndalang yo’lda burilayotganda uning qiyalikning pastida joylashgan bo’lsa, avtomobil yonga sirpanishdan va ag’darilmasdan qiya tekislikda egri chiziq bo’ylab xarakatlanishi uchun uning kiritik tezligi quyidagi ifoda bilan aniqlanadi: V kr = b b tg B h tg h B R g m m × + × × × - × × 2 2 ³ V amax (3) bu yerda = b 8 1 12 0 - yo’lning qiyalik burchagi; V a.max - avtomobilning maksimal xarakat tezligi, m/s 320
burilish radiuslari. Yüklə 2,37 Mb. Dostları ilə paylaş:
|