O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta`lim vazirligi namangan muhandislik-qurilish instituti transport vositalarining tuzilishi va nazariyasi fani bo’yicha

7-Mavzu. Transmissiya. Ilashish muftasi.
Transmissiya. Ilashish muftasining vazifasi, turlari, tuzilishi va ishlashi bilan
tanishish.
Avtomobil normal yo’l sharoitida harakatlanishga mo’ljanlangan bo’lsa

---

28
dvigatel oldinda va yetakchi ko’prik ketinga bo’lsa burovchi moment dvigateldan

ilashgini muftasi orqali uzatmalar qutisiga o’tadi. Uzatmalar qutisida burovchi
momentning kattaligi yo’l sharoitiga qarab o’zgartiladi. Keyinchalik kardanli
uzatma yordamida ketindi yetakchi ko’prikning ichida joylashgan asosiy uzatma
yordamida uzatilgan burovchi momentni yo’nalishini 90
0
ga o’zgartirib va
burovchi momentning yanada ko’paytirgan holda differentsial mexanizm hamda
yarim o’qlar orqali yetakchi g’ildirakga o’tkazib beriladi
Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: dialogik yondoshuv, muammoli
ta’lim. Mahruza, namoyish etish, ko’rgazmali taqdimot, keys, videa-animatsiya
metodlari.
8-Mavzu. Uzatmalar va taqsimlash qutilari.
Uzatmalar qutisining vazifasi, turlari, tuzilishi va ishlashi bilan tanishish.
Taqsimlash qutisining vazifasi va ishlash prinsipi bilan tanishish.
Uzatmalar qutisi avtomobilning yetakchi g’ildiraklaridagi burovchi
momentni va tezligini o’zgartirib turish uchun, kerakli paytda ularning yo’nalishini
ham o’zgartirib berish va avtomobil to’xtab turganda yoki inertsiya bilan yurib
ketayotganda salt ishlab turgan dvigatelning tirsakli valini kuch uzatmadan uzoq
muddatga ajratib qo’yish vazifasini bajaradi.
Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: dialogik yondoshuv, muammoli
ta’lim. Mahruza, namoyish etish, ko’rgazmali taqdimot, keys, videa-animatsiya
metodlari.
9-Mavzu. Kardanli uzatma, asosiy uzatma, differentsial va yarim
o’qlar. Kardanli uzatmaning vazifasi, turlari, tuzilishi va ishlashi bilan tanishish.
Asosiy uzatmaning vazifasi, turlari, tuzilishi va ishlashi bilan tanishish.
Differentsialning vazifasi, tuzilishi va ishlashi bilan tanishish. Yarim o’qlarning
vazifasi, turlari, tuzilishi va ishlashi bilan tanishish.
Avtomobil notekis yo’llarda yurganida yetakchi ko’prik ramaga nisbatan tik
tekislikda tebranib, uzatish burchagi o’zgarib turadi. SHu sababli burovchi
momentning uzatmalar qutisidan (yoki tarqatish qutisidan) yetakchi ko’prikga
o’zgaruvchan burchak ostida uzatishda kardanli uzatmadan foydalaniladi. Kardan
sharnirlar o’qlari bir-biriga nisbatan to’g’ri yotmagan vallardan burovchi
momentni o’zaro uzatish uchun xizmat qiladi.
Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: dialogik yondoshuv, muammoli
ta’lim. Mahruza, namoyish etish, ko’rgazmali taqdimot, keys, videa-animatsiya
metodlari.