O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta`lim vazirligi namangan muhandislik-qurilish instituti transport vositalarining tuzilishi va nazariyasi fani bo’yicha

2. Yonilg’i nasosi, filtrlar, yonuvchi aralashmsining hususiyatlari
Benzin so’rishi nasosning tuzilishi va ishlashi. Karbyuratorli dvigatellarda
diafragma turidagi yonilg’i nasosi ishlatiladi.
Diafragma turidagi yonilg’i nasosi.
Diafragmali yonilg’i nasosi yonilg’ini bakdan karbyuratorning qalqovichli
bo’linmasiga uzatish uchun xizmat qiladi. Diafragma turdagi yonilg’i nasosi eng
ko’p tarqalgan.
Nasos qopqog’i bilan g’ilof orasiga diafragma o’rnatilgan bo’lib, uning o’rta
qismi sterjinga tutashgan. Sterjenning pastgi uchi ishlatish koromislosining uchiga
maxkamlangan.
Havo va yonilg’i tozalagichlar
Karyubratorga kirayotgan havo tarkibidagi rang silindrlarga kirishi
natijasida dvigatel qismlari tez yeyiladi. SHuning uchun ta’minlash tizimiga havo

---

91
tozalagich o’rnatilgan. U dvigatel silindrlariga kirayotgan havoning rangdan

tozalash uchun xizmat qiladi. Havo tozalagich karbyuratorning yuqorigi qismiga
o’rnatilgan. Avtomobil dvigatellarida enertsiyali–moyli havo tozalagich keng
tarqalgan.
Dag’al tozalagichlar Uning tozalaydigan qismi 0,05 mm qalinlikda
shtamplab tayyorlangan plastinalar tashkil topgan. Yonilg’i plastinalar orasidagi
tirqishdan o’tib tozalanadi.
Mayin tozalagich. G’ilof tindirgich stakan, purjina, maxkamlashgan
changagidan iborat bo’lib, stakan ichida keramik tozalagich yoki rulon qilib
o’ralgan mayda to’r sim bor. Yonilg’i bu tozalovchi tarkibi qismlardan o’tganda
uning juda mexanik zarralarini ushlab qoladi, natijada yonilg’i yaxshi va sifatli
tozalanadi. Ba’zi bir mayin tozalagichlarda yonilg’idagi metal zarrachalarini
ushlab qolishi uchun magnit qo’yiladi.
3. Yonuvchi aralashmaning tarkibi, uning dvigatel ishiga ta’siri.
Yonilg’i aralashmasining tarkibi va uning xususiyatlari. Benzin dvigatel
silindrlarda yonish jarayoni vaqtida to’la yonishi uchun uni havo bilan yaxshi va
bir tekis aralashtirish lozim. Bu jarayon tirsakli 2500-4000 ayl/min aylanishida
sodir bo’ladi va har bir takt taxminan 0.01s davom etadi.