O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi n
Darsning mazmuni ilmiy bo’lmog’i zarur. Geografiya darslarida bilim,
malaka, tarbiyaviy g’oyalar va ular bilan bog’liq bo’lgan tushunchalar ochib
beriladi. Ammo darsning asosiy maqsadi dasturda ko’rsatilgan nazariy bilimlar va
amaliy ko’nikmalarni shakllantirishdir. Geografik ilmiy bilimlar asosiy va ikkinchi
darajali qismlarga bo’linadi. Asosiy bilim va ko’nikmalarga ilmiy dunyoqarashni
shakllantirishga yordam beradigan, amaliy faoliyat va hayot bilan bog’liq bo’lgan
ko’nikma va malakalar kiradi. Asosiy bilimlarga dalillar, umumiy tushunchalar va
tasavvurlar, o’zaro aloqa va qonuniyatlar haqidagi bilimlar dunyoqarash g’oyalari,
faoliyat turlari haqidagi bilimlar kiradi. Mazkur bilimlar har bir geografiya predmeti
bo’yicha asosiy yakuniy bilimlar bo’lib hisoblanadi.
Asosiy bilimlarni chuqurroq va to’laroq o’zlashtirish uchun geografiya
ta’limida ikkinchi darajali bilimlar ham ishlatiladi. Ular asosan tasavvurlarni
shakllantirish, tushunchalarni belgilanishini aniqlashtirishda ko’proq foydalaniladi.
Ikkinchi darajali bilimlar ham ishlatiladi. Ular asosan tasavvurlarni shakllantirish,
tushunchalarni aniqlashtirishda ko’proq foydalaniladi. Ikkinchi darajadi bilimlarga
tabiiy geografiyada tadqiqot materiallarini o’rganish ya’ni yer po’stini, okeanni,
atmosferani o’rganish, usullari haqidagi ma’lumotlar, materiklarni o’rganish va
ulardagi aholining xo’jalik faoliyati haqida bilimlar, ular dasturda albbata
o’zlashtirilishi zarur bo’lgan bilimlar qatoriga kiritilgan.
Yuqoridagi bilimlardan tashqari dastur va darsliklarda uchramaydigan
qo’shimcha bilimlar ham ishlatiladi. Masalan, davlatlar bayrog’i, gerbi (tamg’asi),
aholini turmush sharoiti, odatlari haqidagi bilimlar o’quvchilarni bilish faoliyatini
175
rivojlantirish uchun qo’llaniladi, qo’shimcha material darsda qo’shimcha vaqt
bo’lganida foydalaniladi.
