O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta‟lim vazirligi qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti “Energetika fakultetining”“issiqlik energetikasi” kafedrasi «Issiqlik energetikasi»

3. Anionit filtrlar samaradorligini oshirish omillari. 
Kuchli kislota anionlarining kuchsiz asosli anionitlarga yutilishi barcha anionlar uchun bir xil
tezlikda bo‟lmay ular orasida quyidagi SO
4
>Cl>NO
3
qonuniyat mavjud. Bu qatordagi har bir oldingi
anion o‟zidan keyin turgan anionni anionitdan siqib chiqarish qobiliyatiga ega. Tabiiy suvlarda NO
3

ionlar miqdori kam bo‟lganligi uchun birirnchi pog‟onali anionitli filtrlarga Cl ionlari o‟tishi

boshlanishi bilan regeneratsiya qilishi uchun to‟xtatiladi.
Yuqori quvvatli elektr stantsiyalarida suvni kremniy birikmalaridan tozalashda kuchli asosli
ikkinchi pog‟onali А
2
anionitli filtrlar ishlatiladi. Kuchli asosli anionitlar suvni kuchli hamda
kuchsiz kislota anionlaridan tozalash qobiliyatiga ega bo‟lsada, lekin ular kuchsiz asosli anionitlarga
murakkab bo‟lgani faqat ikkinchi pog‟onali anionit А
2
filtrlarda va aralash ionitli filtrlarda ishlatiladi.
Suv tozalash qurilmalaridan ikkinchi pog‟onali А
2
filtrlar ikkinchi pog‟onali Н
2
– kationitli filtrlardan
keyin o‟rnatilishi sababli А
2
– filtriga suv tarkibidagi barcha kationlardan va kuchli kislota
anionlaridan tozalangan bo‟ladi. Shuning uchun kuchli asosli А
2
anionit filtrlar suvni kremniy
birikmalaridan tozalovchi filtr hisoblanadi. А
2
– filtridan o‟tayotgan suv tarkibidagi kremniy

---

40
ionlarining anionit tarkibidagi ОН – anionlari bilan almashishish quyidagi reaktsiya natijasida sodir

bo‟lib,
R/OH+H
2
SiO
3
=R/HSiO
3
+OH
-

Filtrlar tarkibidagi kremniy birikmalarining kontsentratsiyasi litriga 20 mkg. gacha

kamayadi.
Suvni kremniysizlantirish jarayonida uning kontsentratsiyasi qanchalik kamayishi, kremniy
birikmalarining qanday holatda bo‟lishiga hamda tozalanayotgan suv tarkibidagi Na
+
,

2
4
SO
, Cl,

3
NO
ionlarining ko‟p yoki kamligiga bog‟liq bo‟ladi.

Agar anionit filtrga yuborilayotgan suv tarkibida Na

+
kationi qancha ko‟p bo‟lsa, suvni
kremniysizlantirish darajasi ham shuncha kichik bo‟ladi. Shu sababli, kuchli asosli ionitlar yordamida
suvni kremniy birikmalaridan tozalash uchun kuchli asosli anionitli A
2
filtrlarda yuborilayotgan suv
avval tarkibidagi kationlardan, kuchli kislota anionlaridan yuqori darajada tozalangan bo‟lishi kerak.
Tajribalar shuni ko‟rsatdiki tuzsizlantirilayotgan suv tarkibida kuchli kislota anionlarining miqdori
ortib borishi bilan anionitning kremniysizlantirish hajmi kamayib, regeneratsiya uchun ishlatiladigan
NaOH ning solishtirma hajmi ortib borar ekan.