O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta‟lim vazirligi qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti “Energetika fakultetining”“issiqlik energetikasi” kafedrasi «Issiqlik energetikasi»

1 - rasm. Suvni ionitli tuzsizlantirishning texnologik sxemasi. 
a – bir pog'onali; b – ikki pog'onali; v – uch pog'onali; 1,8 – dastlabki suvni kiritish va 
tuzsizlantirilgan suvni chiqarish; 2 – vodorod-kationitli filtrlar; 3 – gazdan tozalovchi qurilma; 4 – 
oraliq idish; 5 – nasos; 6 – anionitli filtr; 7 – buferli natriy-kationitli filtr; 9 – II pog'ona vodorod-
kationitli filtr; 10 – II pog'ona anionitli filtr; 11 - III pog'ona vodorod-kationitli filtr; 12 - III pog'ona 
anionitli filtr. 

---

39
2. Kuchsiz asosli anionitlarning xususiyatlari.

Anion almashtirish usuli hozirgi zamonaviy issiqlik va atom elektr stantsiyalarida suv tarkibidagi
kuchli (



3
4
NO
,
Cl
,
SO
) va kuchsiz (


3
3
HSiO
,
HCO
) anionlardan tozalashda keng qo‟llaniladi. Suv
tozalash sohasida suvni bunday anionlardan tozalash suvni tuzsizlantirish deb ataladi.
Suv tozalash inshoatlarida ishlatiladigan anionitli filtrlar yuklangan filtrlovchi materiallari xiliga
qarab birinchi va ikkinchi pog‟onali filtrlovchi material sifatida kuchsiz asosli anionitlar ishlatiladi va
bu filtrlar suv tozalash qurilmalaridan birinchi pog‟onali Н
1
– kationitli filtrdan keyin o‟rnatiladi.
Suv tozalash qurilmalarida anionitli filtrlarning ishonchli va samaradorli ishlashi tozalanayotgan
suv tarkibiga bog‟liqdir.
Agar suv tarkibidagi kolloid zarrachalar, Са, Mg, Na kationlari hamda СО
2
gazi ko‟p bo‟lsa,
anionitlarning ishlash muddati va unumdorligi pasayadi. Shuning uchun anionit filrlarda
tuzsizlantirilayotgan suv oldindan tindirgichlarda, kationitli filtrlarda va dekarbonizator yordamida
yuqoridagi moddalardan sifatli tozalanishi zarur.
Н – kationit filtrlarda tozalangan suv tarkibida anionlar H
2
SO
4
, HCl, HNO
3
kabi kislotalar
holatida bo‟lishini hisobga olsak, anionit filtrlarda anion almashish jarayoni molekulyar ko‟rinishda
quyidagicha yoziladi:
2R/ОН+H
2
SO
4
=R
2
/ SO
4
+2H
2
О 
R/ОН+HCl=R/Cl+H
2
О 
R/ОН+HNO
3
=R/NO
3
+H
2
О 
Anionitga kuchli kislota anionlarining yutilishi natijasida filtrlardan o‟tayotgan Н – kationitli
suvning tuz miqdori litriga 50-100 mkg. gacha kamayadi.