1. Kationitli filtlarni regeneratsiyalash sabablari. Kationitli filtrlarda suv tozalash jarayonida o‟zidan o‟tayotgan suv miqdori ortishi bilan ularning
ishchi ion almashtirish qobiliyati tobora pasaya boradi. Bu xolat kationitning «holdan tolgan» holati
bed ataladi. Kationitlarning ishchi ion almashtirish hajmini yoki ishlash qobiliyatini tiklash uchun
undagi yutilgan kationlarni tarkibidan chiqarib, kationga yangi almashuvchi kationlar qayta
shimdiriladi yoki filtr regeneratsiya qilinadi.
1 - rasm. Tashqi regenerasiyalanuvchi aralash harakatlanish filtr qurilmasining prinsipial sxemasi: I – aralash harakatlanish filtri; II – birinchi filtr-regenerator; III – ikkinchi filtr-regenerator; 1 – turbina kondensatini ishlov berishga berilishi; 2 – tozalangan kondensatning qaytishi; 3 – H 2 SO 4
regenerasiyalash eritmani uzatish; 4 – NaOH regenerasiyalash eritmani uzatish; 5 – siqilgan havoning kirishi; 6 – oqovalarni neytralizasiyalash uchun chiqarish; a – kondensat; b – havo; v – ionit materiallarini gidravlik qayta yuklash; g – drenaj; d – uzatmali zadvijka; e – ichakli klapan; j – klapan yoki zadvijka. 2. Regeneratsiya jarayonidagi bosqichlar. Regeneratsiya jarayoni barcha ionitli filtrlarda ketma-ket bajariladigan 3 ta jarayondan iborat:
filtrning past tomonidan suv berib ionitni yayratish, ionit orqali filtrdan reagent eritmasini o‟tkazish,
ionitni yuqoridan pastga qarab suv berib yuvish. 1. Yayratish. Bu jarayonni bajarishdan maqsad
mexanik filtrlardagi kabi ionitni tarkibida yig‟ilgan mexanik birikmalardan tozalash hamda filtrning
ish davrida zichlashib qolgan ionit donachalarini bir-biridan ajratishdan iborat. Filtrlarni yayratishda
yuborilayotgan suvning tezligi soatiga 4-5 metr, yayratish vaqti filtrdan chiqayotgan suv tiniqligi
yuborilayotgan suv tiniqligicha bo‟lguncha davom etadi, bu odatda 10-15 min. Atrofida bo‟ladi. 2.
Regeneratsiya eritmasini o‟tkazish. Bu jarayonda xoldan toygan ionitning dastlaki ion almashtirish
qobiliyatini qayta tiklash uchun filtrning konstruktsiyasiga qarab, ionit qatlamidan regeneratsiya
eritmasi har xil yunalishlarda o‟tkaziladi. 3. Yuvish. Bu jarayonda filtrdan regeneratsiya eritmasi
o‟tkazilgan yo‟nalishda suv yuborilib, filtrni regeneratsiya eritmasidan yuviladi. Yuvishda
o‟tayotgan suv tezligi soatiga 5-8 metr bo‟lib, vaqti esa 10-15 min. atrofida bo‟ladi.
