O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis instituti «oliy matematika» kafedrasi

MA’RUZA VA AMALIY, 
LABORATORIYA MASHG‘ULOTLARIDA 
O‘QITISH TEXNOLOGIYALARI
1-mavzu. Mexanik harakatning kinematik va dinamik tavsifi
1.1. Ma’ruza mashg‘ulotining o‘qitish texnologiyasi
Mashg‘ulot vaqti – 2 soat 
Talabalar soni: 40-70 gacha
Mashg‘ulot shakli
Kirish, axborot ma’ruza-ko‘rgazmali
Ma’ruza rejasi:
1. Fizika fani va uning maqsadi va vazifalari
2. Klassik mexanika. Mexanik harakatni kinematik 
tavsifi
3. Mexanik harakatni dinamik tavsifi
4. Fundamental o‘zaro ta’sirlar va kuchlar
5. «Xizmat ko‘rsatish» sohalarda mexanik harakatni 
kattaliklari va ularning amaliy ahamiyati
                 O‘quv mashg‘ulotining maqsadi:  o‘quv fani bo‘yicha umumiy tushuncha 
berish.   Talabalarning   mutaxassisliklari   uchun   fizika   fanining   vazifasi,   maqsadi, 
tadqiqot   uslublari   va   amaliy   ahamiyati   haqida   bilim,   malaka   va   ko‘nikmalarni 
shakllantirish.
Pedagogik vazifalar:
•
fizika   fanini   maqsadi,   vazifalari 
haqida   umumiy   tushuncha   berish, 
fanni   o‘quv   jarayonida   tutugan   o‘rni 
bilan tanishtirish;
•
o‘quv fani haqida umumiy tushuncha 
berish   va   asosiy   adabiyotlar   bilan 
tanishtirish;
•
fizika   fanining   asosiy   tarmoqlari 
haqida ma’lumot berish;
•
fizika   fanining   asosiy   tarkibiy 
qismlarini tushuntirish;
•
fizika   fanini   boshqa   fanlar   bilan 
aloqalari haqida ma’lumot berish.
O‘quv faoliyati natijalari:
•
fizika   fanini   maqsadi,   vazifalari, 
fanni o‘quv jarayonida tutgn o‘rnini 
yoritib beradi;
•
o‘quv
 
fanining
 
strukturasi 
tushuntiriladi;
•
fizika   fanining   asosiy   tarmoqlarini 
ko‘rsatib, izohlab beradi;
•
fizika   fanini   boshqa   fanlar   bilan 
aloqalari yoritib beriladi;
•
fizikaning   tadqiqot   uslublarini 
ko‘rsatib, mazmunini yoritadi.
O‘qitish usullari
ko‘rgazmali ma’ruza, savol-javob, guruhda ishlash, 
aqliy hujum usuli
O‘qitish vositalari
ma’ruzalar matni, doska, kodoskop, slaydlar, tarqatma 
materiallar, qog‘ozlar
O‘qitish shakli
 frontal, jamoaviy
O‘qitish shart-sharoitlari
texnik vositalardan foydalanishga va guruhlarda 
ishlashga mo‘ljallangan auditoriya
Monitoring va baholash
og‘zaki nazorat: savol-javob shakli, «Fizika» fani 
haqida esse yozish
Ma’ruzaning texnologik haritasi
59

Faoliyat 
bosqichlari
Faoliyati mazmuni
o‘qituvchi
talaba
1-bosqich 
Fan va 
mavzuga 
kirish 
(15 minut)
1.1. O‘quv fani nomini aytadi. Fan bo‘yicha 
dastlabki   ma’lumotlar   beriladi.   Kursning 
tuzilmaviy   mantiqiy   chizmasini   beradi   (1-
ilova), mavzular ro‘yxatini beradi va ularga 
qisqacha ta’rif beradi.
1.2. Semestr davomida fizika fani bo‘yicha 
o‘tiladigan   mavzular,   ularga   ajratilgan 
soatlar   va   talabalarni   shu   fanni 
o‘zlashtirishdagi reyting tizimi (joriy, oraliq, 
yakuniy   nazorat   ballari)   bilan   tanishtiriladi 
(2-ilova)
1.3.   Mavzu,   birinchi   mashg‘ulotning 
maqsadi va o‘quv faoliyati natijalarini aytib 
beradi
Eshitishadi
Yozishadi
Eshitishadi
Eshitishadi, 
yozishadi
2-bosqich
Asosiy 
(55 minut)
2.1.   Auditoriya   bilan   birgalikda   ishlaydi, 
talabalarni   faollashtirish   maqsadida   «Aqliy 
hujum»   usulini   qo‘llab,   umumiy   savollar 
beriladi (3-ilova)
2.2. Slaydlarni namoyish qilish va izohlash 
bilan   mavzu   bo‘yicha   asosiy   nazariy 
jihatlarni tushuntirib beradi.
2.3.   Mavzuning   rejasini   har   bir   bandi 
bo‘yicha   xulosa   qiladi:   jadvallarga 
axborotlarni kiritish lozimligini eslatadi
Eshitishadi, 
yozishadi
Tamosha 
qilishadi, 
yozishadi
Savollar beradilar
3-bosqich 
Yakuniy
(10-minut)
3.1.   Mavzu   bo‘yicha   yakunlovchi   xulosa 
qiladi.
3.2.   Mavzu   bo‘yicha   xulosalarni   yozish 
vazifasini beradi – esse yozish (4-ilova).
3.3. Mustaqil ishlash uchun vazifa beradi
Savollar beradilar
yozishadi
60

1-ilova (1.1)
1. Фаннинг тузилмавий манти ий чизмаси
қ
I. Механика-
нинг 
физикавий 
асослари
1-маъруза
Механик  аракатнинг кинематик 
ҳ
ва динамик тавсифи
2-маъруза
Механик иш. Энергия.
 
увват
Қ
3-маъруза
атти  жисмлар
Қ
қ
 
механикаси
4-маъруза
Механик тебранишлар
5-маъруза
1-маъруза
Газларнинг молекуляр-кинетик 
назариясининг
 
асослари
2-маъруза
Термодинамика асослари
1-маъруза
2-маъруза
3-маъруза
Электр майдонида ўтказгичлар
Ўзгармас электр токи
4-маъруза
5-маъруза
Ўтказгичлар, диэлектриклар. Ярим
 
ўтказгичлар
6-маъруза
Металларнинг классик назарияси. 
Вакуумда электр ток.
 
Термоэлектрик  одисалар
ҳ
7-маъруза
Электромагнетизм. Моддалардаги 
магнит
 
майдони
II. Моле-
куляр 
физика ва 
термодина
-мика 
асослари
III. Электр 
ва 
магнетизм
8-маъруза
 Электромагнит индукция
 Ўзгарувчан электр токи
амалий 
маш улот
ғ
Лабора-
тория иши
амалий 
маш улот
ғ
амалий 
маш улот
ғ
Лабора-
тория иши
амалий 
маш улот
ғ
амалий 
маш улот
ғ
Лабора-
тория иши
амалий 
маш улот
ғ
амалий 
маш улот
ғ
амалий 
маш улот
ғ
амалий 
маш улот
ғ
Лаборатория иши
Лабора-
тория иши
Лабора-
тория иши
Механик тўл инлар. Товуш 
қ
тўл инлари
қ
3-маъруза
Сую ликлар.  атти  жисмлар
қ
Қ
қ
Электр майдон вакуумда.
 
Электр 
майдонида диэлектриклар
61

1-ilova (davomi)
2-ilova (1.2)
3-ilova (1.3)
1. Фаннинг тузилмавий манти ий чизмаси
қ
III. Электр 
ва 
магнетизм
9-маъруза
Электромагнит майдони. 
Максвелл тенгламалари
10-маъруза
Электромагнит тебранишлар ва 
тўл инлар
қ
1-маъруза
Квант оптикавий  одисаларнинг 
ҳ
асослари
2-маъруза
Микрозаррачаларнинг тўл ин 
қ
хусусиятлари. Атомнинг энергетик 
сат ларининг дискретлиги
ҳ
IV. Квант 
физикаси. 
Квант 
оптикавий 
одисалар
ҳ
нинг 
асослари
амалий 
маш улот
ғ
амалий 
маш улот
ғ
«А лий  ужум» усулини  ўллаганда  уйидаги эслатмага риоя 
қ
ҳ
қ
қ
илинг.
қ
-  еч  андай ўзаро ба олаш ва тан идга йўл  ўйилмайди;
Ҳ қ
ҳ
қ
қ
- Таклиф этилаётган фикрларни ба олашга шошилма, агарда  
ҳ
             улар  аройиб бўлса  ам – барча нарса мумкин;
ғ
ҳ
- Тасаввурларинга эрк бер!
- Ўрто ларнинг фикрини  урмат  ил;
қ
ҳ
қ
- Агар фикрлар такрорланса ажабланма ва жа лингни чи арма;
ҳ
қ
- Бош алар фикрини тан ид  илма;
қ
қ
қ
- Фикрларни кўплиги янги фикрни ту илишига сабаб бўлади;
ғ
- Фикрларинга бир оз шу ба бўлса  ам, уларни айтишга  
ҳ
ҳ
              аракат  ил.
ҳ
қ
62

4-ilova (1.4)
Baholash mezonlari
F.I.Sh.
Baho 
Mezonlar 
Bilim 
Faollik 
Takliflar 
Jami ball
Ballar 
0,8
0,6
0,6
2
%
40
30
30
100
Эксперт вара и №1
ғ
Физика фани ва унинг ма сади ва вазифалари
қ
Физика фани нимани ўрганади ва фаннинг асосий вазифалари нимадан иборат?
Физика фанини бош а фанлар билан ало адорлиги асосида  андай амалий фанлар 
қ
қ
қ
вужудга келган ва бундай фанларни вазифалари нимада?
Нимага табиий фанлар жамиятни ишлаб чи арувчи кучлари билан бо ли ?
қ
ғ қ
Эксперт вара и №2
ғ
Механик  аракатни кинематик тавсифи
ҳ
Механик  аракат нима ва у  андай характерга эга?
ҳ
қ
Механик  аракатни турлари, кинематик катталиклари нимага асосланган?
ҳ
айси усул билан механик  аракат тў рисида кенг маълумот бериш мумкин?
Қ
ҳ
ғ
63
Guruhlarda ishlash qoidasi
Har biringiz o‘z guruh a’zolaringizni diqqat, e’tibor bilan eshitishga 
harakat qiling.
Guruhning har bir a’zosi faol, hamkorlikda ishlashi va topshirilgan 
topshiriqqa mas’uliyat bilan yondoshishi kerak.
Har kim o‘ziga yordam kerak bo‘lganda so‘rashi mumkin.
Hamma qat’iy tushunishi kerak:
- boshqalarga yordam berib o‘zimiz ham o‘rganamiz;
-   biz   bitta   kemadamiz:   yoki   birgalikda   suzib   chiqamiz,   yoki 
birgalikda cho‘kib ketamiz.

5-ilova (1.5)
1-slayd
1-Rasm. Moddiy nuqtani (jismni) ko‘chishi
2-slayd
υ
t
s
υ=
t
S
t
1
t
S
1
α
64

a)   
b)
2-Rasm. To‘g‘ri chiziqli tekis harakati tezlik grafigi (a), harakatni grafik tasviri (b) 
3-slayd
a) 
b)
3-Rasm. Tekis o‘zgaruvchan harakatini tezligini grafigi (a), tekis tezlanuvchan 
harakatini bosib o‘tgan yo‘lni grafigi (b)
4-slayd
t
t
0
〈
a

0
〉
a

υ
S
65

4-Rasm. Jismni aylana bo‘ylab harakati.
2-mavzu. Mexanik ish. Energiya. Quvvat 
2.1. Ma’ruza mashg‘ulotining o‘qitish texnologiyasi
Mashg‘ulot vaqti – 2 soat 
Talabalar soni: 40-70 gacha
Mashg‘ulot shakli
Tematik ma’ruza
Ma’ruza rejasi:
1. Mexanik ish va uning amaliy ahamiyati
2. Doimiy va o‘zgaruvchan kuch ta’sirida bajargan 
ish
3. Quvvat va uning amaliy ahamiyati 
4. Mexanik energiya
5.   Qurilmalar,   mashinalar,   mexanizmlarni   foydali 
ish koeffitsiyenti
                 O‘quv mashg‘ulotining maqsadi:  amaliyotda katta ahamiyatlarga ega 
bo‘lgan   fizik   kattaliklar   –   mexanik   ish,   quvvat,   energiya   to‘g‘risida   chuqur 
bilimlar berish.
Pedagogik vazifalar:
•
ishga amaliy tushuncha berish;
•
kuch   asosida   bajargan   ish   haqida 
ma’lumot berish;
O‘quv faoliyati natijalari:
•
fan asosida mexanik ishni mazmuni 
va ahamiyatini yoritib beradi;
•
kuchlar   ta’sirida   bajargan   ishni 
66

•
energiya   haqida   umumiy   tushuncha 
berish;
•
energiyani   tanqisligi   haqida 
ma’lumot berish;
•
quvvat   haqida   umumiy   tushuncha 
berish;
•
foydali   ish   koeffitsiyenti   haqida 
umumiy tushuncha berish.
yoritib beradi;
•
fan   asosida   mexanik   energiyani 
mazmuni   va   ahamiyatini   yoritib 
beradi.  Energiyani   muammosini 
shakllantirish   jarayoniga   hissa 
qo‘shadi;
•
fan   asosida   quvvatni   mazmuni   va 
amaliy ahamiyatini yoritib beradi;
•
«Xizmat   ko‘rsatish»   sohasida 
qo‘llaniladigan
 
mashinalar, 
qurilmalar,   mexanizmlarni   FIKni 
yoritib beradi.
O‘qitish usullari
Ma’ruza, muammoli usul, munozara, birgalikda 
o‘qish, tezkor savol-javob
O‘qitish vositalari
ma’ruzalar matni, doska, kodoskop, slaydlar, 
tarqatma materiallar, qog‘ozlar
O‘qitish shakli
 frontal, jamoaviy
O‘qitish shart-sharoitlari
texnik vositalardan foydalanishga va guruhlarda 
ishlashga mo‘ljallangan auditoriya
Monitoring va baholash
og‘zaki nazorat: savol-javob shakli, nazorat 
savollari
Ma’ruzaning texnologik haritasi
Faoliyat 
bosqichlari
Faoliyati mazmuni
O‘qituvchi 
Talaba 
1-bosqich 
Mavzuga 
kirish 
(10 minut)
1.1.   Mavzuni   nomi,   maqsadi,   bugungi 
mavzuning o‘quv kursidagi o‘rnini belgilaydi.
1.2.   Ekranga   mavzuni   tuzilmaviy   mantiqiy 
chizmasini chiqaradi (2-ilova).
Eshitishadi
Yozishadi
2-bosqich
Asosiy 
(60 minut)
2.1.   Auditoriya   bilan   birgalikda   ishlaydi. 
Talabalarni   bilimlarini   jonlashtirish   uchun 
savollar beriladi (3-ilova). «Juftlikda ishlash» 
qoidalari bilan tanishtiradi (4-ilova)
2.2.   Slaydlarni   namoyish   qilish   va   izohlash 
bilan mavzu bo‘yicha asosiy nazariy jihatlarni 
tushuntirib beradi (5-ilova).
       Ma’ruza jarayonida fokuslovchi nazorat 
savollar   beradi.   Mavzuning   rejasini   har   bir 
bandi   bo‘yicha   xulosalar   qiladi:   jadvalga 
axborotlarni kiritish lozimligini eslatadi.
Eshitishadi, 
yozishadi
Eshitishadi, 
yozishadi
Savollarga   javob 
beradilar
67

3-bosqich 
Yakuniy
(10-minut)
3.1.   Mavzu   bo‘yicha   yakunlovchi   xulosa 
qiladi.
3.2.   Mavzu   bo‘yicha   xulosalarni   yozish 
vazifasini beradi.
3.3. Mustaqil ishlash uchun vazifa beradi
Savollar beradilar
Yozishadi
Mustaqil
 
ish 
mavzularini yozib 
oladilar
Muhokamaga   faol   qatnashgan   talabalarni 
rag‘batlantiradi, baholaydi, yozib oladi
Eshitishadi 
1-ilova (2.1)
Mexanik ish va uning 
amaliy, texnikaviy 
ahamiyati
Quvvat. Quvvatni amaliy, 
texnikaviy ahamiyati
Mexanik energiya. 
Tabiatni universal qonuni
2-ilova (2.2)
Mavzuning tuzilmaviy mantiqiy chizmasi
68

3-ilova (2.3)
Механик иш
Техника ва табиат  одисалари асосида ишни таърифи
ҳ
Фан асосида ишни таърифи
Ўзгармас ва ўзгарувчан кучлар таъсирида бажарган 
иш
Хусусий  олларда бажарган иш
ҳ
Амалда ишнинг бирликлари
Материя асосида
Механик энергия турлари
Табиатнинг энг му им 
ҳ
онуниятларидан бири
қ
Энергияни тан ислиги
қ
Амалий а амияти
ҳ
Фан асосида маъноси
Амалда ўлчов бирликлари
Амалий а амияти
ҳ
Фан асосида маъноси
Энергия 
увват 
Қ
ФИК
Модда 
Энергия 
Кинетик 
Потенциал 
Энергияни са ланиш 
қ
ва айланиш  онуни
қ
Глобал муаммодир
69

4-ilova (2.4)
Жонлаштириш учун саволлар
Иш тушунчаси нимани билдиради?
Материя асосида энергия  андай турларга эга?
қ
Ишни бажариш суратини  айси катталик характерлайди?
қ
нима асосида дунё ми ёсида энергия тани слиги муаммоси вужудга 
қ
қ
келган?
«Ўйланг-жуфтликда ишланг-Фикр алмашинг»  
Ушбу техника биргаликдаги фаолият бўлиб, талабаларни матн 
устида  фикрлаш,  ўз  ояларини  шакллантириш  ва  уларни  амкорлар 
ғ
ҳ
ёрдамида муайян шаклда ифодалашга йўналтиради.
«Ўйланг-жуфтликда  ишланг-Фикр  алмашинг»  техникасидан 
фойдаланган  олда  гуру ларда  ишни  ташкил  этиш  жараёнининг 
ҳ
ҳ
тузилиши.
1.  Ў итувчи  савол  ва  топшири   беради:  олдин  ўйлаб  чи иш, 
қ
қ
қ
сўнг  ис а жавоблар бериш тартибида
қ қ
2.  Талабалар  жуфтликларга  бўлиниб,  бир-бири  билан  фикр 
алмашадилар  ва  иккала  жавобни  мужассам  этган  умумий  жавобни 
ишлаб чи ишга  аракат  иладилар.
қ
ҳ
қ
3.  Ў тиувчи  бир  неча  жуфтликларга  30  секунд  давомида 
қ
аудиторияга ўз ишининг  ис а якунини ифодалаб беришини таклиф 
қ қ
илади.
қ
70

5-ilova (2.5)
1-slayd
Mexanik ish
 
S 
r
 
α
 
F

 
r
F

 
N
F

 
1-Rasm. O‘zgarmas kuch ta’sirida bajargan ish
2-slayd
 
r
 
r
F
А 
S
∆
 
2
r
 
1
r
 
А 
2-Rasm. O‘zgarmas kuch ta’sirida bajargan ishni grafik tasviri
3-slayd
 
 
D
 
С
 
В
 
i
S
∆
А 
O
 
S
 
S
F
 
i
A
∆
А 
3-Rasm. O‘zgaruvchan kuch ta’sirida bajargan ish
71

4-slayd
1-guruhga topshiriq
2-guruhga topshiriq
3-guruhga topshiriq
4-guruhga topshiriq
72
Ekspert varag‘i №1
1. Nima uchun ish amaliy ahamiyatga ega?
2. Qachon jism ish bajara olmaydi va unga misol keltiring?
Ekspert varag‘i №2
1. Qaysi kuchlar ta’sirida bajargan ish musbat yoki manfiy bo‘ladi va 
unga misol keltiring?
2. MJ va J nima va unga misol keltiring
Ekspert varag‘i №3
1. Energiya va uning turlari – misol keltiring.
2. Energiyani saqlanish va aylanish qonuni nima?
Ekspert varag‘i №4
1. Nima   asosida   energiyani   tanqisligi   muammosi   vujudga   kelgan   – 
misol ketiring.
3. Bunday muammoni qanday hal qilish mumkin 

5-slayd
Guruhlarda ishlashni baholash
Guruhlar 
Javobning 
to‘liqligi, 
(1,0)
Sxemalarda 
berilganligi
(0,4)
Guruh 
ishtirokchisining 
faolligi
(0,6)
Ballar  Bahosi 
1
2
3
4
5
6
Talabalar faoliyatini baholash mezonlari
F.I.Sh.
Baho 
Mezonlar 
Bilim 
Follik 
Takliflar 
Jami ball
Ballar 
0,8
0,6
0,6
2
%
40
30
30
100
5-ilova (2.5)
Mavzu bo‘yicha nazorat savollari
Savollar 
Javoblar 
1. Mexanik ish nima va u qanday birliklarda o‘lchanadi?
2. Og‘irlik kuchining bajargan ishi qanday bo‘ladi?
3. Quvvat deb nimaga aytiladi?
4. 1 Vat·soat qancha joulga teng?
5. 1 MVt va Vt orasidagi bog‘lanish qanday bo‘ladi?
6. Kinetik energiya nima va uning formulasi.
7. Mashinani   foydali   ish   koeffitsiyenti   deb   nimaga 
aytiladi?
8. Jismning   to‘liq   mexanik   energiyasi   deb   nimaga 
aytiladi?
73

2.2. Amaliy mashg‘ulotni o‘qitish texnologiyasi
1-mavzu: Mexanik harakatni kinematik va dinamik tavsifi. Mexanik ish. 
Energiya. Quvvat 
Mashg‘ulot vaqti – 2 soat 
Talabalar soni: 25
Mashg‘ulot shakli
Masalalarni yechishga asoslangan amaliy 
mashg‘ulot
Ma’ruza rejasi:
1. Mexanik harakat va uning turlari
2. Mexanik harakatning kinematikasi va dinamikasi
3. Mexanik ish. Energiya. Quvvat 
                 O‘quv  mashg‘ulotining  maqsadi:  nazariya asosida  olingan  bilimlarni 
chuqurlashtirish va amaliyotda ulardan foydalanishini ta’minlash.
Pedagogik vazifalar:
•
amaliy mashg‘ulot haqida ma’lumot 
berish;
•
masalalarni yechish uchun shartlarni 
o‘rganish;
•
bilimlarni   chuqur   o‘zlashtirish   va 
mustahkamllashga yordam berish;
•
mantiqiy   xulosa   chiqarishga 
o‘rgatish.
O‘quv faoliyati natijalari:
1.1.   O‘quv   mashg‘uloti   mavzusi, 
maqsadi, muhokama uchun savollar, 
ko‘zlanayotgan   natijalar   va 
mashg‘ulotni olib borish xususiyatini 
ma’lum   qiladi.   Uslubiy   qo‘llanma 
bilan ta’minlaydi.
1.2.   Masalalarni   yechish   qoidasi 
bilan tanishtiradi.
  1.3. Talabalar bilimini jonlashtirish 
uchun jalb qiluvchi savollar beradi.
O‘qitish usullari
FSMU texnologiyasi, masalani amaliy ishlash usuli
O‘qitish vositalari
leksiyalar kursi, uslubiy ko‘rsatma, doska
O‘qitish shakli
Guruhda va individual shakli
O‘qitish shart-sharoitlari
texnik vositalar bilan ta’minlangan auditoriya
Monitoring va baholash
og‘zaki nazorat, savol-javob, o‘z-o‘zini nazorat 
qilish
74

Amaliy mashg‘ulotning texnologik haritasi
Faoliyat 
bosqichlari
Faoliyatning mazmuni
O‘qituvchi
Talaba
1-bosqich 
Kirish 
(10 minut)
1.1. Amaliy mashg‘ulot mavzusi, maqsadi va 
mashg‘ulotni   olib   borish   xususiyatlarini 
ma’lum qiladi (1-ilova).
1.2. Talabalarning mashg‘ulotdagi faoliyatini 
baholash   ko‘rsatkichlari   va   mezonlari   bilan 
tanishtiradi (2-ilova)
Eshitishadi, 
yozishadi
2-bosqich
Asosiy 
(60 minut)
2.1.   Talabalarni   faollashtirish   maqsadida 
savol-javob o‘tkaziladi (3-ilova)
2.2. Har bir talaba mustaqil ravishda masalani 
yechishga harakat qilishiga yordam beradi (4-
ilova)
Savollarga javob 
beradi
«FSMU» texnika 
asosida
3-bosqich 
Yakuniy
(10-minut)
3.1.   Mavzu   bo‘yicha   qisqa   xulosalar   qiladi, 
yakun yasaydi.  Talabalarni bilimini baholash 
mezoni orqali baholaydi
3.2. Mustaqil ishlash uchun masalalar beradi
Eshitishadi.
Aniqlaydi 
Yozadilar
Muhokamaga   faol   qatnashgan   talabalarni 
rag‘batlantiradi, baholaydi
1-ilova
Talabalar faoliyatini baholash mezonlari
86-100 % 2 ball «a’lo»
71-85 % 1,7 ball «yaxshi»
55-70 % 1,4 ball «qoniqarli»
Baholash mezonlari
F.I.Sh.
Baho 
Mezonlar 
Bilim 
Follik 
Takliflar 
Jami ball
Ballar 
0,8
0,6
0,6
2
%
40
30
30
100
2-ilova
75

Masalalarni yechish uchun uslubiy ko‘rsatmalar
1.   Masalalarni   yechishdan   oldin   masala   asosida  qanday   fizik 
qonuniyatlar   yotganligini   aniqlash   kerak.   Keyin   bu   qonuniyatlarni   ifodalovchi 
formuladan harfli belgilar orqali yechilishini topish kerak. Bundan keyin, albatta 
berilgan son qiymatlarni biror birlikda chiqarilgan formulaga qo‘yish mumkin. 
2.   Amalda   va   adabiyotlarda   birliklarning   Xalqaro   sistemasi   bilan   birga 
boshqa birliklar sistemasi ko‘p tarqalgandir. Shuning uchun ko‘pchilik masalalar 
shartidan berilgan son qiymatlar SI sistemasining birligida ifodalanmagan.
3.  Masalalarni   SI  sistemasida   yechish   uchun  masala   shartida  berilgan   va 
jadvaldan olingan kattaliklarni SI sistemasining birliklariga keltirish kerak. Bunda 
masalaning javobi ham, tabiiy holda, shu sistemadagi birlikda kelib chiqadi.
4.   Grafigi   chizilishi   kerak   bo‘lgan   masalalarda   masshtab   va   koordinat 
boshini tanlab olish zarur. Grafikda albatta masshtab ko‘rsatilishi shart.
3-ilova
«Tezkor-so‘rov» savollari
1. Masalani shartida jism qanday harakatga ega?
2. Mexanik harakat qanday kinematik kattaliklarga ega?
3. Har bir harakatni qanday ifodalash mumkin?
4. Masalani yechishi nechta bosqichdan tashkil topgan?
5. Masalani qaysi sistemada yechish kerak?
4-ilova
FSMU texnologiyasi
Ushbu texnologiya tinglovchilarni o‘z fikrini himoya qilishga, erkin fikrlash 
va   o‘z   fikrini   boshqalarga   o‘tkazishga,   ochiq   holda   baxslashishga,   egallangan 
bilimlarni   tahlil   qilishga,   qay   darajada   egallanganliklarini   baholashga   hamda 
tinglovchilarni baxslashish madaniyatiga o‘rgatadi.
F  -  fikringizni bayon eting
S  - fikringizni bayoniga biror sabab ko‘rsating
M  - ko‘rsatilgan sababni tushuntiruvchi misol keltiring 
U  - fikringizni umumlashtiring