O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti

1 rasm. Kartoshkaning tuzilishi 
Oʻsimtalar–navlarni aniqlashda tuganaklar qorongʻi va yorugʻda nishlatilib, 
oʻsimta rangi, shakli va tuklanganligi boʻyicha ta‘riflanadi. Tuganaklar naviga 
qarab qorongʻi joyda oq va qizil, binafsha oʻsimtalar hosil qiladi. Yorugʻlikda koʻk 
yashil rangga kiradi. 
Yorugʻlikda oʻsimtalar asosining shakli choʻzinchoq–oval koʻrinishda, 
oʻsimta uchi esa oʻtkir, oʻtmas, yarim sochma (tarqoq) boʻladi. Oʻsimtaning 
tuklanganligi kuchli, kuchsiz va oʻrtacha boʻladi. 
Kartoshka navlari belgilarini oʻrganish natijasida uning ayrim belgilari gul, 
tuganak, oʻsimta rangi oʻrtasida korrellyativ bogʻlanish mavjudligi aniqlangan. 
Agar nav tuganagi qizil boʻlsa, oʻsimta qizil binafsha, guli kam, qizil binafsha, oq 

---

38 
boʻladi, Tuganak oq boʻlsa, oʻsimtasi koʻk binafsha, qizil binafsha va oq boʻlishi 
mumkin. 
14 - jadval 
Rayonlashtirilgan kartoshka navlari ta’rifi 
Nav nomi 
 
Yaratilgan 
joyi, usuli, 
muallifi 
Tuganak 
Gul
i 
V
eg
et
a
si
y
a
 da
v
ri
 
(kun)
Xoʻjalik 
biologik 
ta’rifi 
R
a
ng
i 
 
Sha
k
li
Ko
ʻz
i
M
ag
ʻzi
 
ra
n
g
i 
Oʻs
im
t
a
 ran
g
i 
1 
2 
3 
4