O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universisteti
Yüklə 1,2 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Modern usl ubd a ij od qi luvchi shoi rl
- Ikrom Otamurod, Vafo Fayzullo, Shermurod Subhon Farhod Arziev, Oydinniso, Husan Karonli
|
Bugungi o‗zbek she‘riyati o‗z taraqqiyotining muhim hayotiy hodisalarni tasvirvirlash va dolzarb muammolarni aks ettirishdan ko‗ngil manzaralarini chizish va ruhiy holatlarni moddiylashti rish bosqichiga o‗sib o‗tdi. To‗g‗ri, bugun ham dolzarb kundalik hodisalariga bag‗ishlangan, muhim siyosiy voqealar yoki odam ko‗nglining ijtimoiy mohiyati ifodalangan tizimlar yaratilayotir. Lekin aksar hollarda chin she‘riyat Modern usl ubd a ij od qi luvchi shoi rl ar R.Parfi, B.Ro‘zimuhammad, A.Qutbiddin, A. Said Faxriyor, U.Hamdam, Go‘zal Begim, Salim Ashur Ikrom Otamurod, Vafo Fayzullo, Shermurod Subhon Farhod Arziev, Oydinniso, Husan Karonli 41 ko‗ngil holatini manzaralashtirish, sezimlar chigalligi va iztiroblar rangini chizish, ranglarning tovushini berishga tutungan. O‗zbek she‘riyatida Rauf Parfi boshlab bergan bu tasvir yo‗nalishi, ifoda yo‗sini bugungi kunda asosiy yo‗nalishga aylandi deyish mumkin. Olamni yangicha his etish samarasi bo‗lmish hozirgi o‗zbek she‘riyatida turg‗unlik emas, doimiy o‗zgarishlar an‘anaga aylanadi. Ya‘ni o‗zgarishlarning tinimsizliga an‘anasi paydo bo‗ldi, birovni takrorlamaslikning takrorlanishi qaror topdi va bugunga kelib har bitta chinakam shoir nafaqat birovni, hatto o‗zini ham qaytarmaslikka harakat qilayotir. Bu holat bugungi she‘riyatning yetakchi belgisiga aylandi. Kunimizning yirik shoirlaridan biri Faxriyorning ijodi bunga yorqin misol bo‗la oladi. Tiriklik savdoga qo‗yilgan, umr bozorga chiqarilgan, eng muqaddas tuyg‗ulardan oddiy ashyolargacha olib- sotilayotgan bir sharoitda olamni atrofga emas, o‗z shaxsiga qaratadigan, o‗ziga bo‗lgandayam sirtiga emas, ko‗krak qafasini yorib, ichkariga kirishga undaydigan she‘riyatga kuchli ehtiyoj seziladi. Jamiyat a‘zolarining asl odamiy sezimlardan ayrilib qolmagan qismi ana shu ehtiyojmandlarni tashkil etadi. Bundaylar unchalik ko‗p bo‗lmaydi. Ammo bu ehtiyojmandlar jamoasining borligi jamiyatning imkoniyatini bildirsa, bunday qatlamning ko‗payib borayotganligi ijtimoiy sog‗lomlashuvdan iboratdir. Asl she‘r odamning ichida bo‗layotgan talotumlar, savdolar, omonsiz janglarni ko‗rsatish orqali uning ko‗nglini tuyg‗usizlik zangidan tozalaydi. Yurakka toza epkinni bulutga, bulutni yomg‗irga aylantiradi. Va yurak deb atalmish cheksiz hamda himoyasizligi tufayli kirlanish, yaralanish oson bo‗lgan 42 mamlakatni muhabbat yomg‗irlari bilan yuvmoqqa, undagi manfaat kirlarini, loqaydlik muzlarini sevgi otashi bilan eritmoqqa tutinadi. Lekin samara hamisha ham kutilganday bo‗lmaydi. Ma‘lumki, baxt o‗tkinchi, o‗ksizlik doimidir: Yurak ingrar chorasiz Chatnab yotar muzligi, Na adoq bor, na xulosa Azob uzluksizligi. Bugungi o‗zbek she‘riyatining an‘anaviy tasvir uslubidan farq qiluvchi yangicha obrazlar, kutilmagan ramziy ifodalar, qochirimlar tazod va parodokslar, eng muhimi, betakror serohang, serma‘no ifodalar bilan kitobxonni o‗ylantiradi. Fikrning ixcham, lo‗nda shaklda ifodalanishi, zamonamiz va zamondoshimiz ruhiy olamini yangi jihatlardan poetik tadqiq etish – insonning bezovta ruhini, dardlarini tasvirlash borasida erishgan yutuqlari o‗zbek she‘riyati yangi poetik sarhadlarni kashf etayotganligidan dalolatdir. Xususan, iste‘dodli shoir Bahrom Ro‗zimuhammad yaratgan ana shunday poetik kashfiyotlar an‘anaviy shakllarga mos tushmaydi, gaplarning grammatik jahatdan parallel joylashtirilishi, ritorik tuzilish murojaat, xitob ohanglarini ifodalashga yo‗naltirilganligi bilan yangicha. Arvohning dastxatini ko‗rdim Qoqilib yiqildim bir bo‗lak tushga Osmon Qorachig‗i sug‗urib olingan ko‗z kabi Boyo‗g‗li uvillar edi Huvillab qolgan bog‗da Soyalar 43 Hyech kim taklif qilmasa-da raqsga tushardi Yana nima deyishim mumkin dunyo keng ekan. Yüklə 1,2 Mb. Dostları ilə paylaş:
|