O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti

3-rasm. ADT paketlarining turlari 
Muammoviy yo‘naltirilgan amaliy dasturlar paketlari 
Matnli prosessorlar
- foydalanuvchi tomonidan hujjat yaratishda 
matnni bir yerga yig’ish, shakllantirish, tahrir qilishga imkon beruvchi 
hujjatlar (matnlar) bilan ishlash uchun mo‘ljallangan maxsus dasturlar. 
Odatda ular o‘z ichiga matn bloklar va ob’yektlar bilan ishlash bo‘yicha 
qo‘shimcha vazifalarni oladi.
Stol usti nashriyot tizimlari
- kasbiy nashriyot faoliyati uchun 
mo‘ljallangan va hujjatlarning asosiy turlari, axborot byulletenlari,

---

11 
qisqa rangli risolalar, hajmli kataloglar va savdo buyurtmalari,
ma’lumotnomalar ko‘rinishidagi keng turli tumanligini elektron
amalga oshirishga imkon beruvchi dasturlar ushbu turdagi paketlar-
da ko‘zda tutilgan vositalar quyidagilarga imkon beradi:

matnni bir yerga jamlash (terish); barcha iloji bo‘lgan foydalanish 
va poligrafik tasvirlashni amalga oshirish; eng yaxshi mantli 
prosessorlar darajasida matnlarni tahrir qilishni amalga oshirish;

grafik tasvirlarni ishlab chiqish;

poligrafik sifatli hujjatlar chiqarishni ta’minlash;

tarmoqlar va har xil platformalarda ishlashga.
Grafik muharrirlar
- grafik axborotlarni ishlab chiqish uchun
mo‘ljallangan paketlardir. Ular rastrli va vektorli grafiklarni ishlab 
chiquvchi ADPga bo‘linadi.
Vektorli grafika bilan ishlash uchun paketlar badiiy va texnik
tasvirlar bilan keyinchalik rangli bosib chiqarish bilan bog’liq kasbiy 
ishlash uchun mo‘ljallangan (masalan, dizaynerning ish joyi)
loyihalashtirishni avtomatlashtirilgan tizimlari uchun va stol ustidagi 
nashriyot tizimlari o‘rtasida oraliq joyni egallaydi.
Ushbu sinfdagi paketlar hozirgi vaqtda grafik tasvirlarni
murakkab aniq ishlab chiqilishini amalga oshirish uchun vazifaviy
vositalarning ancha keng majmuiga ega va o‘z ichiga quyidagilarni 
oladi:

grafik tasvirlarni yaratish uchun vositalar;

tekislash vositalari (asosiy chiziq va bet bo‘yicha, kesishish katagi, 
eng yaqin nuqta bo‘yicha);

ob’yektlar bilan manipulyasiya qilish vositalari;

paragraflarni rasmiylashtirish va zamonaviylashtirish, har xil 
shriftlar bilan ishlash qismida matnni ishlab chiqish vositalari;

turli xil formatlardagi grafik ob’yektlar (fayllar)ni import
(eksport) qilish vositalari;

ekran tasvirini poligrafik bajarishga tegishli ravishda sozlash bilan 
bosmaga chiqarish vositalari. 

---

12