AMALIY MASHG’ULOT 4-Mavzu:Ampermetlar va voltmetorlarni o’zgaruvchan va o’zgarmas tok zanjirlariga ulashni o’rganish O’zgarmas tok zanjiridagi quvvatni ampermetr va voltmetr ko’rsatgan miqdolardan foydalanib , qudagi formula bilan osongina topish mumkin:
O’zgaruvchan tokning quvvati induksion yoki elektrodinamik vattmetrlar bilan o’lchanadi. Bu asboblarning tok obmotkasi zanjirga ketma ket ulanib , kuchlanish obmotkasi parallel ulanadi. Vattmetrning strelkasi zanjirdagi aktiv quvvatni vatt hisobida ko’rsatadi. Iste’molchilarni faqat elektr lampochkalardan yoki isitish apparatlaridan , ya’ni aktiv qarshilikdan iborat bo’lgan holda o’zgaruvchan tok zanjiridagi quvvatni ampermetr va voltmetr ko’rsatgan miqdordan foydalanib aniqlash mumkin.
O’zgaruvchan tokning energiyasini o’lchash. Sarflangan energiya miqdorini o’lchaydigan asbob elektr energiya schyotchigi yoki o’isqacha schyotchik deb ataladi. Schyotchikning oynalari orasidagi raqamlar sarflangan energiya mig’dorini ifodalaydi. Ba’zi schyotchiklarda gektovatt–soat degan yozuv bo’ladi. Bunday schyotchiklar sarflanayotgan energiya miqdorini gektovatt-soat bilan hisoblaydi. Bu schyotchikning oynachalariorasidagi raqamlar sarflangan energiyani necha gektovatt-soat ekanligini ko’rsatadi. Ko’pincha schyotchiklarda «kilovatt-soat» degan yozuv bo’ladi. Bunday schyotchiklar sarflanayotgan energiya miqdorini kilovatt – soat bilan hisoblaydi. Bir fazali tok zanjiriga ulanadigan schyotchiklarning vattmetr kabi to’rtta klemmasi bor. Bulardan ikkitasi tok klemmasi va qolgan ikkitasi kuchlanish klemmasi deb ataladi. Schyotchik tok zanjiriga vattmetr kabi ulanadi. Bir fazali tok energiyasi bir fazali induksion sistemasidagi schyotchik bilan ulanadi. Uch fazali tok zanjiridagi energiya zanjirining xususiyatiga qarab, bir hil usulda ulanadi. Fazada nagruzkalari bir xil bo’lgan to’rt simli sistemadagi inergiyaning miqdorini o’lchash uchun induksion sistemadagi schyotchikdan foydalanish mumkin. Bu holda schyotchik bita faza orqali sarflangan energiya mqdorini o’lchaydi. Uchala faza orqali sarflangan energiyaning umumiy miqdorni bilish uchun schyotchik hisoblagan energiya miqdorini uchga ko’paytirish kerak. Faza yuklamalari xar xil bo’lgan uch fazali tokzanjiridagi uchta alohida schyotchik 1ki bita uch fazali schyotchik bilan ulchanadi. Aksari uch fazali schyotchik bir korpusga joylashgan bir fazali uchta schyotchikdan iborat bo’ladi.
