O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti ro`yhatga olindi №2018 yil «Tasdiqlayman»

chakalakzorlardan yoki qalin mayda bargli daraxtzorlardan iborat. Ular ko’proq

akatsiya va evkaliptlardan iborat bo’ladi. Skreblar u yoki bu o’simliklarning
ko’pchilikni tashkil etishiga yoki evkalipt va akatsiyaning har holda bir xil 
miqdorda ekanligiga qarab har xil turlarga ajratiladi. Skreblar tarkibida,
shuningdek, proteyya va kauzariyalar ham ko’p. Skreb chakalaqzorlari chalacho’l 
iqlimiga mos ravishda materikning markaziy va g’arbiy qismlarida katta
maydonlarni qoplagan. Bu chakalakzorlar tagida qizil-qo’ng’ir, ko’pincha 
sho’rlangan cho’llarning strukturasiz tuproqlariga yaqin tuproqlar tarqalgan.
G’arbiy Avstraliya yassi tog’ligidagi cho’l rayonlarida, qisman markaziy 
tekislikda ham katta maydonlarni spinifeks deb ataladigan cho’llar egallagan.
Avstraliyada spinifeks deb ikki avlod - Spinifex va 1riodia avlodlariga mansub 
bo’lgan qattiq bargli g’allagullilar kiritiladi. Bular to’zilma qumlarda va toshloq
yerlarda ahyon-ahyonda butalar zich o’sgan chim hosil qiladi. 
Materikning markaziy va eng qurg’oqchil qismlarida katta maydonlarda
o’simlik butunlay o’smaydi, u yerlar bir-biriga ulanib ketgan toshloqlardan yoki 
harakatdagi qum dyunalari bosgan yerlardan iborat.
G’arbiy Avstraliya yassi tog’ligidagi toshloq cho’llar uchun temirli qalin 
qobiq (po’st) bilan qoplangan yerlar xos, ular hozirgi iqlim sharoitiga mos
bo’lmay, namroq iqlim sharoitida vujudga kelgan, qadimgi hosilalardan iborat. 
Materik janubida cho’llar okean qirg’og’igacha yetib kelgan. Bu yerdagi Nallarbor
tekisligi ohaktoshlari ustida har yer-har yerda o’sgan sho’ra butasini, ba’zi-bir 


sho’ra o’tlarni yoki pakana evkalipt butazorlarni uchratish mumkin.
Avstraliyaning janubi-g’arbi va janubi-sharqida subtropik daraxt va buta 
o’simliklar ko’pchilikni tashkil etadi, lekin flora tarkibida farqlar mavjud.
Avstraliya janubi-g’arbining iqlimi O’rta Dengiz bo’yining iqlimiga yaqin. 
Materikning bu qismi o’simlik qoplami uchun doimiy yashil siyrak evkalipt 
o’rmonlari xos. Har xil turdagi («qizil daraxt», karri va boshqalar), bo’yi 80-100 m 
ga yetadigan evkaliptlar bilan birga, ular tagida Xantxorrned avlodidan bo’lgan
daraxtsimon liliya (o’t daraxti) va butalar (akatsiya, proteyya va boshqalar) o’sadi. 
Daraxtsimon liliyalar yirik gullaydi. Materikning ichkarisiga kirib borilgan sari bu
o’rmonlar makvis tipidagi butazorlar bilan almashinadi. Ular Avstraliyaga xos 
o’simlik turlaridan tarkib topgan. Bu butalar tagida ishqori yuvilgan jigar rang
tuproqlar tarqalgan. 
Avstraliyaning nam subtropik iqlimli chekka janubi-sharqi hamda mo’’tadil
okean iqlimli TasmanIya o’simlik qoplami va florasi turlariga ko’ra bir-biriga juda 

---

---

yaqin. U yerlarda doimiy yashil o’rmonlar ko’pchilikni tashkil etadi, ularda

Avstraliya florasi vakillari ham, Antarktika o’simliklari vakillari ham o’sadi. Bu 
o’rmonlarda ham evkaliptlar, jumladan balandligi 150 m ga yetadigan gigant shox 

evkalipt, bodom evkalipt va boshqalar asosiy rol o’ynaydi, lekin ular bilan birga
doimiy yashil janubiy buk va ba’zi bir ignabarglilar kabi Antarktika florasining 
xarakterli o’simliklari ham tarqalgan. Qirqquloqlar va turli xil lianalar katta rol
o’ynaydi. Bu o’rmonlar tashqi manzarasiga ko’ra va muayyan darajada daraxt 
tarkibiga ko’ra ham Janubiy Chilining sernam o’rmonlariga o’xshaydi.
Doimiy yashil relikt o’rmonlar Yangi Zelandiyada, ayniqsa u yerdagi 
tog’larning g’arbiy yonbag’irlarida katta maydonlarni qoplagan. Orollarning
o’rmonlari tashqi ko’rinishiga ko’ra Avstraliyaning janubi-sharqiy o’rmonlariga 
o’xshaydi: ular qalin va lianalar hamda epifit o’simliklarga boy. Lekin ular
o’simlik turlariga ko’ra Avstraliya va Tasmaniya o’rmonlaridan farq qiladi. Tur 
farqlari shu darajada kattaki, Yangi Zelandiyani maxsus kichik oblast sifatida
Paleotropiklarga kiritiladi. Uning florasi aniq ifodalangan orollik xususiyatiga ega 
va deyarli 80% i endemiklardan iborat. Bu florada palmalar kam, evkalipt va
akatsiyalar butunlay yo’q, lekin janubiy buk, daraxtsimon qirqquloqlar,