O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi termiz davlat universiteti

davomida  turli  millat  va  elat,  madaniyat  va  din  vakillari  tinch-totuv  yashab  kelgan. 
Mehmondo‘stlik, ezgulik, qalb saxovati va tom ma’nodagi bag‘rikenglik bizning xalqimizga 
doimo xos bo‘lgan va uning mentaliteti asosini tashkil etadi” -, deya bejiz ta’kidlamagan edi. 
Mazkur holat, o‘z navbatida O‘zbekistonda millatlararo totuvlik, diniy bag‘rikenglik inoqlik 
va  birdamlikning  nodir  timsoli  sifatida  namoyon  bo‘lib,  barcha  din  vakillariga  nisbatan 
bag‘rikenglikning ijobiy namunasi ekanligidan dalolat beradi. Binobarin, dunyodagi mavjud dinlar 
o‘z  mohiyatiga  ko‘ra,  o‘zida  ezgulik,  tinchlik,  yaxshilik,  do‘stlik  hamda  bunyodkor  g‘oyalarni 

---

mujassam  etadi.  Ayniqsa,  din  insonlarni  halollik  va  poklikka,  mehr-shafqat,  birodarlik  va 
bag‘rikenglikka da’vat etadi. 
Bugungi kunda yurtimizda 130 dan ortiq millat va elatlar o‘zaro inoq,   totuvlikda yashab 
kelmoqda. Respublika ko‘p konfessiyali mamlakatdir, hozirda O‘zbekistonda 16 ta konfessiyaga 
mansub  2  ming  243ta  diniy  tashkilotlar  rasman  faoliyat  ko‘rsatmoqda.  O‘z  navbatida,  mazkur 
konfessiyalarning o‘z faoliyatini amalga oshirish va mamlakat hayotida faol ishtirok etishi uchun 
hamma  imkoniyatlar  mavjud.  Ayniqsa,  yurtimizda  ko‘plab  millat  va  elatlar  madaniy 
markazlarining erkin faoliyat olib borayotganligi fikrimizning tasdig‘idir.  O‘zbekistonda vijdon 
erkinligi, har kimning xohlagan diniga e’tiqod qilishi yoki qilmaslik huquqi to‘liq ta’minlangan 
va  qonuniy  kafolatlangan.  Mazkur  holat,  ko‘p  millatli,  ko‘p  konfessiyali  bo‘lgan  mamlakatda 
o‘ziga xos yondashuv bo‘lib, shu ma’noda ijtimoiy munosabatlarni tartibga solishda O‘zbekiston 
o‘ziga xos boy tajriba ortirganligini ta’kidlash o‘rinlidir. 
Ta’kidlash  joizki,  mustaqillik  yillarida  ijtimoiy  hayotning  barcha  sohalari  qatori 
O‘zbekistonning  diniy-madaniy  hayotida  ham  ijobiy  o‘zgarishlar  amalga  oshirilmoqda.  O‘tgan 
qisqa  davr  mobaynida  ko‘plab  masjid,  cherkov,  sinagoga  va  ibodatxonalar  qurildi  va  qayta 
ta’mirlandi.  Ayniqsa,  shular  qatoriga  Toshkent,  Samarqand,  Navoiy  shaharlaridagi  pravoslav 
cherkovlari, Toshkentdagi katolik kostyoli, Samarqanddagi arman apostol cherkovi, Toshkentdagi 
Budda ibodatxonasini aytib o‘tish lozim. 
Mazkur ijobiy ishlar samarasi Respublikada barcha din vakillari uchun diniy bag‘rikenglik 
muhitini mustahkamlash, mamlakat fuqarolari o‘rtasidagi o‘zaro birdamlik, totuvlik va inoqlikni 
ta’minlashda  muhim  ahamiyat  kasb  etmoqda.  Binobarin,  millatlararo  totuvlik  va  diniy 
bag‘rikenglik, tinchlik va barqarorlikni ta’minlash va mustahkamlash, mamlakat milliy g‘oyasi – 
“Ozod va obod  Vatan, erkin va farovon hayot barpo etish” ning muhim tarkibiy qismi va shartidir. 
O‘z navbatida, davlat turli dinlarga e’tiqod qiluvchi va ularga e’tiqod qilmaydigan fuqarolar, 
har  xil  e’tiqodlarga  mansub  diniy  tashkilotlar  o‘rtasida  o‘zaro  murosa  va  hurmat  o‘rnatilishiga 
ko‘maklashadi,  diniy  va  o‘zga  mutaassiblikka  hamda  ekstremizmga  munosabatlarni  qarama-
qarshi qo‘yish va keskinlashtirishga, turli konfessiyalar o‘rtasida adovatni avj oldirishga qaratilgan 
xatti-harakatlarga yo‘l qo‘ymaydi. 
Ayniqsa, mazkur holat O‘zbekistonda barcha dinlararo munosabatlarda bag‘rikenglikning 
ta’minlanishi, avvalo, dinlararo ziddiyatlarni oldini olishda muhim ahamiyat kasb etib, turli din 
vakillarida o‘zaro hamkorlik, birdamlik va hamjihatlikning shakllanishiga zamin yaratadi. Mazkur 
omil  yurt  tinchligi  va  taraqqiyotiga,  umuminsoniy  madaniyat  va  ma’naviyat  rivojiga  bevosita 
xizmat qiladi. 
Zero, O‘zbekiston Respublikasida diniy maqsadlarni o‘zida namoyon etuvchi siyosiy partiya 
va jamoat harakati, shuningdek, respublikadan tashqarida tuzilgan diniy partiyalarning filiallari va 
bo‘limlarini  tuzishga  va  ularning  faoliyat  yuritishiga  yo‘l  qo‘yilmaydi.  Binobarin,  diniy 
tashkilotlar amaldagi qonun hujjatlari talablariga rioya etishlari shart. 
O‘z  navbatida,  dindan  davlatga  va  konstitutsiyaga  qarshi  targ‘ibot  olib  borishda, 
dushmanlik,  nafrat,  millatlararo  adovat  uyg‘otish,  axloqiy  me’yorlarni  va  fuqaroviy  totuvlikni 
buzishda, bo‘xton, vaziyatni beqarorlashtiruvchi o‘ydirmalarni tarqatishda, aholi o‘rtasida vahima 
chiqarishda  hamda  davlatga,  jamiyat  va  shaxsga  qarshi  qaratilgan  boshqa  xatti-harakatlarda 
foydalanishga  yo‘l  qo‘yilmaydi.  Terrorizm,  narkobiznes  va  uyushgan  jinoyatchilikka 
ko‘maklashadigan, shuningdek, har xil g‘arazli maqsadlarni ko‘zlovchi diniy tashkilotlar, oqimlar, 
sektalar va boshqalarning faoliyati man etiladi. Bu haqda Islom Karimov “O‘zbekiston XXI asr 
bo‘sag‘asida: xavfsizlikka tahdid, barqarorlik shartlari va taraqqiyot kafolatlari” deb nomlangan 
asarida dinning jamiyat hayotida tutgan o‘rni haqida to‘xtalar ekan: “Biz din bundan buyon ham 
aholini oliy ruhiy, axloqiy va ma’naviy qadriyatlaridan, tarixiy va madaniy merosidan bahramand 
qilishi tarafdorimiz.  Lekin biz  hech qachon dinning davlat hokimiyati  uchun kurashga,  siyosat, 
iqtisodiyot va qonunshunoslikka aralashish uchun bayroq bo‘lishiga yo‘l qo‘ymaymiz. Chunki, bu 
holni  davlatimizning  xavfsizligi,  barqarorligi  uchun  jiddiy  xavf-xatar  deb  hisoblaymiz”,  deb 
ta’kidlagan edi. Binobarin, O‘zbekistonda barcha din vakillari uchun diniy bag‘rikenglik muhitini 
mustahkamlash,  avvalo,  mamlakatimiz  fuqarolari  o‘rtasidagi  o‘zaro  birdamlik,  totuvlik  va 

---

inoqlikni  ta’minlashda  muhim  o‘rin  tutadi.  Xususan,  2014  yil  12  noyabrda  Toshkent  islom 
universitetida  Toshkent  islom  universiteti,  Din  ishlari  bo‘yicha  qo‘mita,  YUNESKOning 
O‘zbekistondagi vakolatxonasi hamkorligida “Konfessiyalararo muloqot va diniy bag‘rikenglik