I. Yashirin imkoniyatlar sifati Yalpi talab sifati
(
AD )
IR sifati manbalari
Mehnatga munosabatni
shakllantirish
Ishlab chiqarish
omillari sifati (
K ,
L ,
t )
Noiqtisodiy omillar
sifati
Zamonaviy iqtisodiy rivojlanish sifati II. Jarayon sifati III. Natija sifati Sarmoyani nomoddiy
jamg‗arish shakllari
rivojlanishi
Turmush sifati
(
Y /
N )
Vaqtni tejash
Iqtisodiyotni
intellektuallashtirish
Rivojlanish omillarining
(jadallik, bir maromdalik,
muvozanatlanganlik)
mutanosibligi
Iqtisodiy faoliyatni
insonparvar-
lashtirish
Inson ehtiyojlari yuksalishi va qobiliyatlari rivojlanishi jarayoni
139
Zamonaviy iqtisodiy rivojlanish to‗g‗risidagi an‘anaviy tasavvurni o‗zgartirgan
holda biz uning ijtimoiy, umuminsoniy tabiatini asoslaymiz.
Iqtisodiy rivojlanishning dinamikligi harakat yo‗nalishini doimiy izlash
zarurati bilan bog‗liq. Umumiqtisodiy ma‘noda harakat traektoriyasi, amalga
oshirilgan tanlov natijasida hech bo‗lmaganda bitta individning qoniqish darajasi
oshishi sodir bo‗lgan, bunda jamiyatning boshqa a‘zolari ahvoli yomonlashmagan
holdagina, samarali hisoblanadi. Shu munosabat bilan iqtisodiy rivojlanish, agar
bunday tanlash imkoniyati mavjud bo‗lmasa, samarali deb baholanadi.
Takrorlash joizki makroiqtisodiy barqarorlikning asosiy belgilari quyidagilar
hisoblanadi:
Takrorlash joizki makroiqtisodiy barqarorlikning asosiy belgilari quyidagilar
hisoblanadi:
1.
Iqtisodiy o‗sish.
2.
To‗liq bandlik.
3.
Ichki narxlarning barqarorligi (inflyatsiya).
4.
Xorijiy valyutalarga almashuv kursining barqarorligi.
5.
Kuchli to‗lov balansi.
6.
Davlat byudjeti kamomadining YaIMga nisbatan 3 %dan oshib ketmasligi.
7.
Daromadlarning oqilona taqsimlanish muammosi va aholi daromadlarining
kam differensiyatsiyalashuvi.
Respublikamizda iqtisodiy o‗sishning sifat o‗zgarishlari yuz berdi. YaIM
tezkor o‗sishi natijasida aholi iste‘moli ulushi nisbatan kamayishi, davlat xarajatlari
kamayishi real sektorga investitsiya qilishga e‘tiborni ko‗paytirish imkonini yaratdi.
Yalpi ichki mahsulotda oziq-ovqat mahsulotlarining ulushi 1991- yilgi 66.1
foizdan 2009- yilda 58.4 foizga pasaydi. Nooziq-ovqat mahsulotlarining ham YaIM
ulushi shu davrda 3.6 punktga pasaydi. YaIMdagi xizmatlar ulushi 2009- yilda 19
foizga etdi. Bu tendensiyalar milliy iqtisodiyotda nafaqat iqtisodiy o‗sish balki yangi
sifat o‗zgarishlaridan dalolat beradi (1-jadval).
140
1-jadval.
O‗zbekiston YaIM 2009-2017 yillardagi tarkibiy o‗zgarishlar. jamiga nisbatan
14
, %