O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti biznes moliyasi

Dividendlarni “mustaqil” yaratish
Eslatib o‘tamiz, yangi investitsiyalar amalga oshirilgan holat uchun oddiy aksiyalarning qiymati 6 f. st. ga teng bo‘ladi. Ushbu qiymat aksiya kursi va dividend miqdoridan yuzaga keladi. Dividend to‘lovlarining miqdoridan qat‘i nazar, alohida aksiyador qancha dividend olishni o‘zi tanlashi mumkin. Faraz qilaylik, White plc ning aksiyalari uchun dividendlar to‘lanmaydi, biroq 100 ta aksiya egasi bo‘lgan alohida aksiyador, aytaylik, 60 f. st. miqdorda naqd pul olishni istaydi. Aksiyador 10 ta aksiyani sotish orqali (har bir aksiya uchun 6 f. st. dan, ya‘ni, ularning joriy qiymati bo‘yicha) o‘zi uchun mustaqil ravishda dividend hosil qilishi mumkin.
Dividendlardan voz kechish
Aksincha, kompaniya bir aksiya uchun 1 f. st. dan dividend to‘laydi deb taxmin qilsak (shuningdek, dividend to‘lovlarini moliyalashtirish 200 mingda qo‘shimcha aksiya emissiya qiladi), dividend olishni emas, balki kompaniyaga investitsiya kiritishni afzal ko‘ruvchi aksiyadorlar barcha dividend daromadlarini yangi aksiyalar sotib olishga yo‘naltirishi mumkin. Keling, 100 f.st. miqdorda dividend oladigan 100 ta aksiya egasini yana ko‘rib chiqamiz. Ushbu pul mablag‘lari 20 ta yangi aksiya sotib olish uchun ishlatiladi (har biri 5 f. st. narxdan) va uning paketini 120 ta aksiyagacha oshiradi. Endi uning aksiyalari 600 f. st. ga baholanadi - bu dividend to‘lovlari bo‘lmagan holatda 100 ta aksiyaning qiymatiga teng. Barcha dividend daromadlaridan qo‘shimcha aksiyalar sotib olish uchun foydalanish dividendlar to‘lovi uchun yangi aksiyalar 229
chiqarilganda ham aksiyador egalikning avvalgi ulushini (1,2 milliondan 120 tasi) saqlab qolishini kafolatlaydi.
Dividend qoldiq sifatida

2. 
   
   misol Modilyani va Millerning asosiy g‘oyasini ko‘rsatadi, ya'ni, asosiy qaror investitsiyalash to‘g‘risidagi qarordan iborat. Kompaniyalar investitsiyaning muqobil qiymati bo‘yicha diskontlashda ijobiy NPV qiymatini ta‘minlaydigan barcha investitsiyalarni amalga oshirishi kerak. Qolgan har qanday mablag‘lar aksiyadorlarga to‘lanishi, bunda ularga boshqa imkoniyatlardan foydalanishga yo‘l qo‘yilishi lozim. Shunday qilib, dividendlar qoldiq sanaladi. Modilyani bilan Miller fond bozori uchun ikkita shunga o‘xshash biznesni faqat dividendlar siyosatidagi farqlar sababli turli usullar bilan baholash mantiqsiz ekanligini ta‘kidlagan. Agar kompaniya dividendlar to‘lashni xohlasa, u yangi aksiyalar chiqarish yo‘li bilan qo‘shimcha moliyalashtirish manbalariga ega bo‘lishi mumkin. Bundan tashqari, kompaniyaning dividend siyosatiga qo‘shilmagan ayrim aksiyadorlar uni o‘zlari uchun to‘g‘rilagan holda, mustaqil dividendlarni “yaratishi” yoki dividend to‘lovidan voz kechgan holda olingan mablag‘larni kompaniyaning yangi chiqarilgan aksiyalarini sotib olishga joylashtirishi mumkin.
   

Lekin MM teoremasi real dunyoda shubhali qiymatga ega bir qancha taxminlarga asoslanadi. Keyinchalik mazkur bobda biz ushbu taxminlar bo‘yicha cheklovlarni ko‘rib chiqamiz. Modilyani bilan Millerning ushbu teoremasining rasmiy isboti ushbu bobga ilovada keltirilgan.