Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti

7. Sof joriy qiymat (
NPV
)ni aniqlangan holatlardan qaysi 
birida loyiha amalga oshirish uchun qabul qilinadi? 
a) 
NPV ˃ 0 
holatida; 
b) 
NPV ≥ 0 
holatida; 
d) 
NPV ˂ 0 
holatida; 
e) 
NPV ≤ 0 
holatida. 
8. Investitsiyalar samaradorligini baholashda keng foydalani-
ladigan koʻrsatkichlardan biri keltirilgan javobni belgilang. 
a) daromadlilikning ichki me’yori; 
b) bitta aksiyaga toʻgʻri keladigan daromad miqdori; 
d) qayta moliyalash stavkasi; 
e) inflyatsiya darajasi; 
9. 
NPV
nolga teng boʻlganda investitsion loyiha boʻyicha pul 
oqimlarining sof joriy qiymatini aniqlashga xizmat qiluvchi 
diskontlashning 
koeffitsientlari 
yoki 
foiz 
stavkalarini 
anglatadigan koʻrsatkichni belgilang. 
a) 
IRR;
b) 
fc;
d) 
EPS; 
e) 
CIF.

---

- 
243 - 
10. 
IRR 
qanday holatda loyiha amalga oshirish uchun qabul 
qilinadi? 
a) 
IRR ˃ r;
b) 
IRR ˃ NPV;
d) 
IRR ˂ r;
e)
 IRR ≠ r.
 
 

---

- 
244 - 
 
 
 
XVI BOB. KORPORATIV TUZILMALARDA
AYLANMA KAPITAL 
 
16.1. Aylanma kapitalning iqtisodiy mohiyati, 
ahamiyatli jihatlari 
Korporativ tuzilmalar faoliyatida aylanma kapital bevosita muhim 
ahamiyatga ega hisoblanadi. Chunki aynan aylanma kapital ham 
korporativ tuzilma moliyaviy-xo‘jalik faoliyati uzluksizligini 
ta’minlashga xizmat qiladi. Aylanma kapital qisqa muddatli aktivlar, 
shuningdek majburiyatlarni o‘z ichiga oladi. Umumiy olganda “Sof 
aylanma kapital – biznesni yuritish uchun qisqa muddatga talab 
qilinadigan kapital hisoblanadi”.
37
Aksariyat loyihalar firmaning sof aylanma kapitaliga investitsiya 
qilishini talab qiladi. Sof aylanma kapitalning tarkibiy qismlari pul 
mablag‘lari, moddiy zaxiralar (inventar), debitor qarzdorlik va 
kreditor qarzdorlikdan iborat. Aylanma kapital o‘zida korporativ 
tuzlima kundalik faoliyatini yuritish uchun zarur bo‘lgan naqd pulni 
ham o‘z ichiga oladi.
Aylanma kapital darajasi ishlab chiqarish jarayonining avvalida 
pulning firmadan chiqib, keyin unga qaytib kelishi oralig‘idagi vaqt 
uzunligini o‘zida aks ettiradi. Kompaniya avval mahsulot yetkazib 
beruvchilardan xomashyo yoki tayyor mahsulot shaklida moddiy 
vositalar sotib oladi. Firma, odatda moddiy vositalarni qarzga sotib 
oladi, ya’ni firma sotib olish vaqtida zudlik bilan pul berish 
imkoniyatiga ega bo‘lmaydi. Moddiy vositalar hatto tayyor mahsulot 
bo‘lsa ham, savdo peshtaxtalarida ma’lum bir vaqt turib qoladi. Nihoyat, 
moddiy vosita sotilganda, firma naqd pul tushishini kutib o‘z 
xaridorlariga tovarni qarzga berishi mumkin. Firmaning 
pul aylanmasi
37
Jonathan Berk, Peter DeMarzo. Corporate finance. USA: Pearson, 2014. P. 886. 

---

- 
245 - 
– bu firmaning dastlabki moddiy vositani sotib olish uchun pul to‘lashi 
va mahsulot sotilganidan keyin pul tushgan davr oralig‘idagi vaqt bilan 
o‘lchanadi.
Firmaning