O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi tоshkеnt dаvlаt iqtisоdiyot universitеti

Konstantalar-o‘zgarmaslar bo‘limi. 
Konstanta deganda aniq bir u yoki bu 
turdagi qiymatni tushunamiz, dastur ishlash jarayonida bu qiymat o‗zgarmaydi shu 
sababli o‗zgarmas deb ham yuritiladi.
Paskal tilida konstantalarga nom beriladi.Konstantalar bo‗limi const xizmatchi 
so‗z bilan boshlanadi va nuqta vergul (;) bilan tugaydi. 
Misol: const C=34; D=6.3; kaf = 'fizika'; 
Turlar bo‘limi. 
Paskal tilida turtta standart turdagi qiymatlar bor, bular: integer 
(butun), real (haqiqiy), char (matnli), boolean (mantiqiy).
Bu turdagi qiymatlar bilan bir qatorda, Paskal tilida boshqa turdagi qiymatlarni 
ham ishlatish mumkin. Lekin standart turlardan farqli ravishda boshqa turlar dasturda 
aniq tavsiflanishi kerak. 
Turlar bo‗limi type (tur) xizmatchi so‗zi bilan boshlanadi, keyin turlar tavsifi 
yoziladi. Turlar tavsifi bir-biridan nuqta vergul (;) orqali ajratiladi. 
Misol: 
Type 
Mantiq=boolean; 
Hafta=(dush,sesh,chor,payjum,shan,yaksh); 
ish kuni= sesh..jum; 
Bu misolda uch tur tavsiflari bor. Birinchi qatorda standart mantiqiy turga 
boshqa nom berilyapti - mantiq. Ikkinchisida yangi qayd qilingan tur kiritilyapti va 
unga hafta degan nom berilyapti. Uchinchisida yangi chegaralangan tur kiritilyapti, 
unga ish kuni deb nom berilyapti. 
O‘zgaruvchilar bo‘limi. 
Alohida o‗zgaruvchining tavsifi quyidagicha bo‗ladi: 
:  

---

85 
Misol: a: real; I:integer; 
Birinchi qatorda dastur jarayonida ishlatishga real turdagi a uzgaruvchi 
kiritilyapti, ikkinchisida I nomli butun qiymatli o‗zgaruvchi kiritilyapti. 
O‗zgaruvchilar bo‗limi var (variable - o‗zgaruvchi) xizmatchi so‗z bilan 
boshlanadi. 
Misol: Var i, j, k: integer;
Protseduralar va funksiyalar bo‘limi. 
Boshqa bo‗limlardan farqli ravishda, bu 
bo‗lim maxsus xizmatchi so‗z bilan belgilanmaydi. Bu bo‗limning boshi Procedure 
yoki Function so‗zi bilan boshlanadi.
Protsedura tavsifi har doim funksiya tavsifidan oldin turadi. Bu bo‗lim dasturda 
standart protsedura va funksiyalardan tashqari, protsedura va funksiyalar 
ishlatilayotgan bo‗lsa va agar ularga dasturdan murojaat qilinayotgan bo‗lsa 
ishlatiladi.