O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti f. T. Bazarova

 
 
 
 
 
 
8.1.-rasm. Bozorni segmetlash belgilari 
 
Odatda, segmentlash jarayoni ikki bosqichda amalga oshiriladi. 
Makrosegmentlash, deb nomlanadigan birinchi bosqichda «tovar
Sеgmеntalash bеlgilari 
Gеografik 
Dunyo 
Mamlakat 
(mamlakatlar 
guruhi) 
Viloyat 
Shahar 
Tuman va hokazo 
Dеmografik 
Jins 
Yosh 
Oilaviy ahvoli 
Kasb 
Daromadlar 
darajasi 
Psixografik 
Shaxsning 
turlari 
(xususiyatlari) 
Yo‘l-yo‘riqlar 
Xulq-atvor 
Axloqiy 
qadr-qimmat 
Axloqiy 
mе’yorlar 
Odatlar 
hayot tarzi 

---

168 
bozori» aniqlanadi. Mikrosegmentlash, deb nomlanadigan ikkinchi 
bosqichda esa ilgari aniqlangan bozor ichida iste’molchilar segmentlari 
aniqlanadi. Bozor segmentini aniqlashning uchta usuli mavjud.
Birinchi - tovarning afzalligiga qarab segmentlash. Bunda iste’mol-
chilar qanday tovarni xohlayotganligiga qarab segmentni aniqlash 
tushuniladi.
Ikkinchi usul - iste’molchilarning xulq-atvorini hisobga olgan holda 
segmentlash.
Uchinchi usul - iste’molchilar xarakteriga qarab segmentlash hisob-
lanadi.
Bozorni segmentlash turli mezonlarga ko‘ra (obyektiv va subyektiv 
belgilari bo‘yicha) amalga oshirilishi mumkin. Nazariya va amaliyotda 
segmentlashning asosan, 2 guruhi — ijtimoiy-iqtisodiy va psixologik 
mezonlari ko‘proq qo‘llanadi. Psixologik mezonlar marketing tizimi 
subyektlarining munosabatlariga, muomalariga mo‘ljallangan.
 
 
 
8.2-rasm. Xaridorlarga qarab bozorni segmentlash mezonlari 
 
Segmentatsiya mezonlarining birinchi guruhi obyektiv belgilarni o‘z 
ichiga oladi va ikkinchi guruh uchun asos hisoblanadi. Shuning uchun 
mezonlarning 1-guruhi asosida bozorni segmentlash (ma’lum bo‘limlar-