72
qadriyatlarga e‟tiborni qaratdik, chunki ularning bir-biriga muvofiq bo„lmasligi er-
xotin juftligida rol bo„yicha nomuvofiqlik sabablaridan biri hisoblanadi. Nikoh
juftligidagi ijtimoiy kutishlar va da‟volarning nomuvofiqligi oilada shaxslararo
munosabatlar barqarorligini buzuvchi va nizolarni
keltirib chiqaruvchi omil
hisoblanadi. Aynan shu holatlar ota-onaning bola ijtimoiy tasavvurlari, jumladan,
o„zi haqidagi tasavvurlari shakllanishiga ta‟sir etuvchi
omil deyishimizga olib
keldi.
Biz ota-onalar munosabatidagi o„zaro aloqadorlikning farzandlari bilan
bo„ladigan munosabatlarga ta‟sirini quyidagi uchta asosiy jihat nuqtai nazaridan
baholadik.
Birinchi jihat – ota-ona tomonidan farzandining
holatini idrok qilish,
empatiyaga moyillik kabi tomonlarni qamrab oladi. (Tadqiqotda ota-ona
munosabati tavsifnomasining o„zgaruvchanlik diapazoni – Wn = 2,5 – 4,5 qabul
qilingan).
Ikkinchi jihat – emotsional bo„lib, ota-onaning farzandlari bilan o„zaro aloqa
jarayonidagi
hissiyotlarini, o„z bolasini shartsiz qabul qilish darajasini, o„zini
kattalar tomonidan ota-ona sifatida qabul qilinishi va ota-ona – bolalar
munosabatlari ustunlik muhiti quyidagi natijani beradi – Wn = 2,7 – 4,9.
Uchinchi jihat – xulq-atvor bilan bog„liq bo„lib, u ota-ona ongida “Ota-ona
va bolalar” munosabatlari tizimida farzandining hissiyotlariga, emotsional holatiga
ta‟sir ko„rsatish qobiliyatini nazarda tutadi – Wn = 2,7
Izlanishimiz davomida biz maktabgacha yoshdagi
katta bolalarning ota-
onalari
psixologik-pedagogik
madaniyat
darajasini
tavsiflovchi
ota-ona
munosabatlari umumiy ko„rsatkichlari onalar va otalarda mos ravishda quyidagi
variantlarda namoyon bo„lishini ko„rdik - Wn = 3,0 dan 4,9 gacha; 3,0 dan 4,4
gacha. Onalar va otalarda ota-ona munosabatlari umumiy ko„rsatkichlarining
muvofiqlik darajasi 0 dan 0,5 gacha bo„ldi.
Dostları ilə paylaş: