O‟zbеkiston rеspublikasi oliy va o‟rta maxsus ta‟lim vazirligi

Ta'lim faoliyati ma'lum ravishda tashkil etilgan sharoitda amalga oshiriladi. 
Katta yoshli kishilar bolalarning taraqqiyotiga faol ta'sir etib, ularning ta'lim 
faoliyatlarini hamda bu faoliyat bilan bog‟liq bo‟lgan xatti-harakatlarni tashkil 
qiladilar. Bu faoliyat va harakatlarni insoniyat ijtimoiy tajribasini o‟rganish tomon
yo‟naltirishdir. Shunday qilib, ta'lim faoliyati katta kishilar tomonidan tashkil 
qilinib, boshqariladi va tizimli ravishda nazorat qilib boriladi. Ma'lumki, ta'lim 
faoliyati bilan tarbiya ishlari uzviy bog‟liqdir. Bizning maktablarimizda har qanday 
ta'lim jarayoni hamma vaqt tarbiyaviy xarakterga ega, bolalarga u yoki bu fan 
bo‟yicha ta'lim berar ekanmiz, shuning bilan birga ularni biz tarbiyalashimiz kerak. 
Maktabdagi tarbiyaviy ishlarni asosan tushuntirish, ishontirish, ko‟rsatish, 
rag‟batlantirish, talab qilish, vazifa berish va jazolash kabi vositalar yordamida 
amalga oshiriladi. Maktabdagi barcha tarbiyaviy ishlarni asosiy maqsadi 
o‟quvchilarni vatanparvarlik ruhida tarbiyalashdan iboratdir.
Mehnat faoliyati - ma'lum ijtimoiy foydali, moddiy yoki madaniy, ma'naviy 
mahsulot ishlab chiqarishga qaratilgan faoliyatdan iborat. Kishilarning mehnati 
ma'lum maqsadga qaratilgan har doim ijtimoiy tabiatga ega bo‟ladi. Mehnat 
faoliyatining maqsadi kishilarning iste'mol qilinadigan narsalarni, ya'ni non, 
mashinalar, turli ishlab chiqarish mahsulotlarini tayyorlash, ya'ni kiyim-kechak 

---

119 
oziq-ovqat va boshqa shu kabi narsalarni ishlab chiqarishga qaratilgan bo‟lishi 
mumkin. 
Mehnat faoliyati o‟z mohiyati jihatdan ham ijtimoiydir. Mehnat taqsimoti 
ham ijtimoiydir. Mehnat taqsimoti tufayli birorta kishi ham o‟ziga kerak 
bo‟ladigan narsalarni faqat ishlab chiqarishga qatnashmay, balki deyarli hech 
qachon hatto birgina narsani boshdan oxirigacha ishlab chiqarishda ham 
qatnashmaydi. Shuning uchun odam hayoti uchun zarur bo‟lgan hamma narsalarni 
jamiyatdan oladi, o‟z ehtiyojlarini qondiradi.