O‘zbеkiston rеspublikasi oliy va o‘rta maxsus ta'lim vazirligi

3.31
 
 - rasm. Motorlarni ulash sxemasi. 
Motorlarning texnik ko‘rsatkichlari: 
Sinxron motor – SD2 rusumli, stator kuchlanishi U
1l
= 6000V; quvvati
P
n
= 800 kW, statorning nominal toki I
1n
= 90A; aylanish tezligi 1000 ayl/min, 
qo‘zg‘atish nominal toki I
un
= 175A, nominal F.I.K. η
n
= 95,6; nominal quvvat 
koeffitsienti cosφ
n
= 0,9 (oldinlama). 
Asinxron motor – turi AN2 – 15-57-10, kuchlanish U
1l
= 6000V, stator 
nominal toki – 80A, nominal tezligi – 952 ayl / min, cosφ = 0,8. 
Yechim: 
Asinxron motor statori zanjirida aylanadigan reaktiv quvvat 
Q
AD
= 
U
1L
I
1N
sinφ
N
=
· 6000 · 80 ·0,6 = 500 kVA. 

---

107 
Bu reaktiv quvvatni kompensatsiyalash uchun sinxron motor ilgarilanma cosφ 
bilan va I
r
reaktiv tok bilan ishlash kerak. 
I
r
= 
Valdagi yuklama nominal qiymatining 50% ga teng bo‘lganda stator tokining aktiv 
tashkil etuvchisi 
I
a
= 
Ushbu rejimda sinxron motor statorining to‘liq toki
I
1
= 
=
Ushbu rejimda sinxron motorning quvvat koeffitsienti 
cosφ
CD
= 
(ilgari) 
Ko‘rilayotgan rejimda sinxron motor qo‘zg‘atish toki qiymatini aniqlash 
uchun sinxron motorning burchak xarakteristikalarini aniqlash tenglamasining 
(3.40) soddalashgan ko‘rinishidan foydalanamiz. 
Avval sinxron motorning x
1
va E
1N
parametrlarini nominal rejim shartlariga 
asosan aniqlab olamiz: 
M
n
= 
, 
Berilgan motor yuklanish qobiliyati
M
maks
/M
n
= 2 bo‘lgani uchunsin θ
n
= 0,5 yoki θ = 30
0
3.26 - rasmdagi vektor diagrammasiga ko‘ra
U
1F
sinθ = I
1
x
1
cos (φ-θ) 
(3.42) 
Nominal rejim uchun 
x
1
= 
E
1n
= 

---

108 
(3.42) dan quyidagini hosil qilamiz 
U
1F
sinθ = I
1
x
1
(cosφ·cosθ + sinφ·sinθ), 
tgθ = 
Berilgan rejim uchun 
tgθ = 
 
 
sinθ = 0,277 
Burchak xarakteristikasi tenglamasidan (3.40) berilgan rejimga mos 
keluvchi E
1
qiymatni topamiz. 
E
1 
= 
 = 4770 B. 
Bunda
M = 0,5M
n
 = 0,5 · 
 
E
1
E.YU.K. qo‘zg‘atish tokiga proporsional deb faraz qilib, berilgan rejim uchun 
qo‘zg‘atish tokini quydagicha topamiz: 
I
u
 = I
un
 = 175