O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi

                       Mavzu: O‘zbek xalq ertagi «Rostgo‘y bola» 

    Darsning  maqsadi: 

     1. To‘g‘ri, tez va ifodali o‘qish malakalarini takomillashtirish. 

     2.Matn 

ustida 

ishlash, 

tahlil 

qilish 

ko‘nikmasini  mustahkamlash, 

o‘quvchilarning lug‘at boyligini oshirish. 

     3.O‘quvchilar  shaxsida  to‘g‘riso‘zlik,  rostgo‘ylik  kabi  ijobiy  sifatlarni 

tarbiyalash. 

       Dars turi:yangi bilim beruvchi, ertak o’qish darsi. 

       Dars metodi: izohli o’qish, mustaqil ish metodi, guruhlarda ishlash. 

       Darsning shiori:  

Biz nimaiki qilmaylik,  

Barchasi zarur, kerak.  

Bilim egallash uchun 

Tinimsiz  o‘qish kerak.  

      Darsning borishi: 

1 - modul. 

Uyga vazifani tekshirish. 

"Maymun  va  duradgor"  haqidagi  ertak.  Xattaxta  oldiga  lkki  o‘quvchi 

chaqiriladi va ular galma - galdan ertakni o‘qib, mazmunini so‘zlaydilar. Duradgor 

kim?  U  nima  ish  qiladi?  degan  savol  beriladi  va  o‘quvchilarning  javoblari 

to‘ldiriladi. 

2 - modul. Quvnoq daqiqa. 

O‘qituvchi: Yaxshi o‘qish uchun, yaxshi nafas olish kerak. 

1) Nafas olishga oid mashqlar: 

«Choyni sovit»,  «Gulni hidla», «Sharni shishir», «Changni hayda». 

2) Ovoz mashqi; tovush mashqi:  a, o, u, e, i, o‘. 

---

66 

 

Quyidagi   she’rni   eshitib   bugun   qanday   mavzu   bilan tanishishimizni 

bilib  olarsiz.  Yaxshilab  e’tibor  qiling:  To‘g‘ri  so‘z  bola.  H.H.Niyoziy. 

(Qisqartirilgani) 

Kelmog‘ida maktabidan bir o‘g‘il,  

To‘xta debon ikki kishi to‘sdi yo‘l. 

 Dedi biri:" Tanga berurman sanga  

So‘zla bir og‘izgina yolg‘on manga" 

 Berdi o‘g‘il fikr ila shirin javob:  

"so‘zlang  ako, qomatingizga qarab.  

            Bu so‘zingiz aslida yolg‘on erur  

Tangaga yolg‘onni kim olg‘on erur". 

Quyidagi  skanerga qarab bugungi o‘rganadigan mavzumiz nomini va unga 

doir so‘zlarni toping. 

b 

r 

o 

s 

t 

g 

o‘  y 

b 

R 

o 

o 

b 

o 

l 

a 

ya  o‘  o 

O 

l 

s 

yo  l 

g‘  o 

n 

r 

l 

S 

a 

t 

a 

n 

g 

a 

k 

k 

a 

T 

r 

g 

k 

i 

Sh  i 

a 

k 

o 

G 

o 

o‘  m  a 

k 

t 

a 

b 

yu  o‘ 

s 

y 

s 

o‘  z 

i 

ng  i 

z 

Y 

t 

o 

g‘  i 

z 

g 

i 

n 

a 

A 

g 

l 

a 

r 

o 

s 

t 

g 

o‘  Y 

o‘  y 

s 

a 

n 

g 

a 

k 

i 

M 

 

Bu  jadvalda  rostgo‘y  (5  ta),  bola  (3  ta  ),  yolg‘on,  tanga,  kishi,  ako,  maktab, 

so‘zingiz, og‘izgina, sanga, kim so‘zlari borligini o‘quvchilar topadilar. 

3 - modul. 

        Skanerdagi  so‘zlarni  qatnashtirib  gaplar  tuzing:  Bir  og‘izgina  yolg‘on, 

rostgo‘y  bola,  yolg‘onchi  kishi  sanga  tanga  berurman,  dedi  va  b.  Kimlar  shu 

---

67 

 

so‘zlar  vositasida  ertak  tuzib beradi.  Bolalar  o‘zlaricha tuzgan  ertaklarini so‘zlab 

beradilar. 

Bugungi  o‘tadigan  ertagimiz  nomini  topdingizmi?  Bolalar  aytadilar 

(Bo‘lmasa o‘qituvchi ertak nomini aytadi: "Rostgo‘y bola"). Kelinglar endi ertakni 

eshitib  ko‘ramiz.  Unda  ba’zi  notanish  so‘zlarga  duch  kelasizlar.  Ularning 

mazmunini  sizlarga  tushuntiraman:  (xattaxtaga  oldindan  yozib  qo‘yilgan  bo‘lishi 

ham mumkin) 

Podshoh - yurtni boshqaruvchi kishi. 

Vazir  -  podshohning  yordamchisi.  Tadbir  -  o‘ylab  qilingan  ish.  Xomush  - 

xafa. 

 4-moduI. 

Ertakni o‘qituvchi tomonidan o‘qish, ma’lum bir qismini o‘quvchilar davom 

ettirishi mumkin. 

-  Siz  yolg‘on  gapirgan  bolalarni  hayotda  uchratganmisiz?  (O‘quvchilar 

javoblari  eshitiladi).  Rost  gapirishning  ahamiyatini  bilasizmi?  O‘qituvchi 

rost gapirishning ahamiyati haqida o‘quvchilarning yoshiga mos tushuncha 

beradi  va  xalq  maqollaridan  aytadi  (Masalan,  "Boshingga  qilich  kelsa-da, 

rost gapir"... qolganini o‘quvchilar davom ettiradilar). 

5 -modul. Mustaqil o‘qish. 

Usul:  o‘qituvchi  o‘quvchilar  bilan  birga  ovoz  chiqarib  o‘qiy  boshlaydi 

(o‘quvchilar  faqat  ko‘z  bilan  o‘qiydidar),  o‘qituvchi  jim  bo‘lib,  o‘qishni  ichida 

davom  ettiradi,  o‘quvchilar  esa  ovoz  chiqarib  o‘qiydilar,  keyin  yana  o‘qituvchi 

ovoz  chiqarib  o‘qiydi,  o‘quvchilar  ko‘z  bilan  o‘qiydilar  va  shunday  o‘qish  ertak 

oxirigacha davom etadi 

O‘qish  oldidan  topshiriq:  xattaxtada  yozilgan  so‘zlarni  ertakda  berilganday 

izchillikda, so‘zlar qo‘shib yozing: 



 

Qadimda podshoh bo‘lgan. 



 

Xomush bo‘lib yurgan. 



 

Vazirning maslahati. 



 

gul urug‘i, 

---

68 

 



 

farzand qilib olmoqchi. 



 

vaqt o‘tibdi. 



 

Shahar aylanibdi. 



 

gullarni ko‘rib o‘taveribdi. 



 

ko‘zi  tushibdi. 



 

gullar qani? 



 

qaynattirgan.